Verhaal

Arrestatie van joden

- uit het archief van de koninklijke marechaussee, brigade Hardenberg -

Gemeenterachief Hardenberg - archief Koninklijke Marechaussee brigader Hardenberg.

27 november 1942, marechaussee gewest Arnhem, post Slagharen, brigade Hardenberg.

Naar aanleiding van een schrijven van het Parket van den Procureur-Generaal bij het Gerechtshof te Arnhem d.d. 25 november 1942 La.A.No.2032/1942, betreffende de arrestatie van twee joden te Slagharen gemeente Hardenberg heb ik; Johan Volkerink, wachtmeester postcommandant der Marechaussee, wonende te Slagharen en behoorende tot opgemelde brigade, de eer U Weledelgestrenge beleefd het volgende te rapporteeren.

Op den drie en twintigsten November 1942, te omstreeks 23 uur, zijn door tusschenkomst van den Rijksrechercheur Hoekstra van de Rijksrecherchecentrale en Rijksopsporingsdienst wonende te Arnhem, bij het nasporen van een persoon in de woning van een zekere Pieter Snoeier, van beroep pluimveehouder, wonende te Slagharen R.296 gemeente Hardenberg aangetroffen twee joden,

1e. Leonard Rosendaal, geboren te Markelo den 18 november 1918, van beroep handelsreiziger, wonende te Goor Kerkstraat no. 18 en diens echtgenote,
2e. Julia Frankenhuis, geboren te Enschede den 25 maart 1917, zonder beroep, wonende te Goor Kerkstraat no. 18.

Voornoemde joden zijn door mij, rapporteuren den gemeenteveldwachter der gemeente Hardenberg Theodorus Hendrikus Schuurman, eveneens wonende te Slagharen, in vorenbedoelde woning aangehouden en overgebracht naar de marechausseekazerne te Hardenberg en aldaar ingesloten. De Sicherheitspolizei te Arnhem is nog dienzelfden nacht telefonisch met deze aanhouding in kennis gesteld. 

Julia Frankenhuis bleek bij onderzoek in het bezit te zijn van een valsch persoonsbewijs, afgegeven in de gemeente Loosdrecht aan en te name staand van Mirjam Waterman, onderwijzeres, wonende aldaar. Dit persoonsbewijs was van de oorspronkelijke foto van Mirjam Waterman ontdaan en daarvoor in de plaats aangebracht een foto van Julia Frankenhuis. Het daarop aangebrachte gemeentestempel was met inkt op de nieuw aangebrachte foto bijgewerkt. Door middel van een schrijfmachine met lichtblauwe inkt was ook aangebracht de naam van haar echtgenoot L. Roosendaal met wien zij gehuwd is. Aan de binnenzijde van het persoonsbewijs was het adres en huisnummer van Mirjam Waterman doorgehaald en met een schrijfmachine haar eigen adres Kerkstraat no. 18 te Goor daarvoor in de plaats aangebracht. Deze wijzigingen waren met pen en inkt geparafeerd. Volgens haar verklaring was zij in het bezit gekomen van dit valsche persoonsbewijs van een zekere Lodewegens, van beroep architect, wonende te Wierden en door wien ook dit persoonsbewijs was vervalscht. Vorenbedoelde Lodewegens is reeds enkele weken geleden door de Rijksrecherche gearresteerd, alsmede een zekere Huisman, van beroep onderwijzer, wonende te Mariënberg. Door tusschenkomst van laatst genoemde zijn deze joden bij Snoeier ondergebracht. 

Bedoelde joden en eveneens P. Snoeier, te wiens huize deze waren verborgen, zijn op den 25 november 1942 overgebracht naar de Sicherheitspolizei te Arnhem en aan wien eveneens de vervalsching van het persoonsbewijs is toegelicht. De Rijksrecherche die met het onderzoek zijn belast, zullen voor verdere afdoening van deze zaak zorgdragen. Waarvan door mij is opgemaakt dit rapport, getekend en gesloten te Slagharen, den 27 november 1942. De Opperwachtmeester Brigadecommandant, o.l. de Wachtmeester, w.g. J. Volkerink.