Algemene conclusie inzake het overlijden van mannen, die uit Auschwitz zijn gezonden naar Warschau.
Een volgende algemene conclusie, die op voorhand valt te stellen, betreft de mannen, die in 1943 van Auschwitz uit voor het verrichten van puin opruimingswerkzaamheden naar het verwoeste getto te Warschau zijn overgebracht.
Ter zake kan in hoofdzaak worden verwezen naar hetgeen omtrent deze categorie reeds is medegedeeld op blz. 123-125 van het deel Auschwitz VI . (afvoer en evacuatietransporten uit Auschwitz en omgeving naar het Noorden en Westen en de grote evacuatietransporten).
Nader kan nog worden vermeld, dat de bedoelde mannen, die hebben behoord tot verschillende Westerbork-Auschwitz transporten van 1943, (héél enkele van 1942), maar voor het merendeel tot de transporten van 31 Augustus, 7 September en 19 October 1943, tezamen met vele buitenlanders in vier contingenten uit Auschwitz zijn vertrokken (op 7 en 8 October en 26 November 1943, en een laatste groep in December 1943), maar dat alleen de eerste beide groepen terstond rechtstreeks naar Warschau zijn vervoerd. (aankomst 9 resp. 10 October 1943). De groep van 26 November is zeker, die van December 1943 vermoedelijk langs een omweg gegaan, via Posen.
Op deze tocht, die voor de November-groep enige dagen duurde, zijn, blijkens de verklaring van een overlevende, velen door de Duitse bewakers doodgeschoten.
De algemene conclusie, die hier gemakshalve zij herhaald, luidt, dat alle mannen, van wie bekend is of moet worden aangenomen, dat zij tot één der naar Warschau overgebrachte groepen hebben behoord, tenzij individueel anders blijkt, moet worden aangenomen, dat zij zijn overleden:
a): niet eerder dan de dag van hun vertrek uit Auschwitz (zo deze bekend is; anders uiteraard te nemen 7 October 1943) doch uiterlijk 31 Maart 1944, voor zover zij na laatstgenoemde datum (waarop de in de eerste maanden van 1944 in het getto geheerst hebbende tyfusepidemie kan worden geacht te zijn uitgewoed) niet meer in Warschau of elders zijn aangetroffen;
b): niet eerder dan 1 April 1944, doch uiterlijk 28 Juli 1944 (datum van evacuatie van de overlevenden naar Dachau), voor zover zij na 31 Maart 1944 nog in Warschau zijn gemeld, maar niet meer zijn aangetroffen bij het evacuatietransport of daarna;
c): niet eerder dan 28 Juli, doch uiterlijk 6 Augustus 1944, voor zover bekend is, dat zij met het evacuatietransport zijn vertrokken, doch niet in Dachau zijn geregistreerd.
Voor het overige wordt verwezen naar hetgeen omtrent de Warschau-groepen is medegedeeld bij de toelichting van de afzonderlijke transporten.
Bron: Uit “Auschwitz deel IV” – deportatietransporten in 1943, uitgegeven door het Nederlandse Rode Kruis uit October 1953, hoofstuk 1, paragraaf 3 sub II, pagina’s 11 en 12.