Familiegeschiedenis Van Praagh

Zus van Toosje

Eva, de grote zus van Toosje was 8 jaar oud toen de oorlog uitbrak. Of ze ook, net als Toosje ondergedoken heeft gezeten in Den Haag is niet bekend. Wel is bekend dat ze op 11 september 1941 is opgenomen in de kliniek van het Apeldoorsche Bosch. 

Het Apeldoornsche Bosch wordt in 1909 opgericht door de Vereeniging Centraal Israëlietisch Krankzinnigengesticht in Nederland (CIK). In moderne, ruime paviljoens worden geesteszieken behandeld volgens de nieuwste inzichten. Het Apeldoornsche Bosch biedt onder normale omstandigheden plaats aan 750 psychiatrisch zieken. Het aantal patiënten stijgt tot bijna 1.300 in december 1942.

Die stijging is het gevolg van het overbrengen van Joodse psychiatrische patiënten uit niet-Joodse instellingen naar Het Apeldoornsche Bosch. Bovendien wordt de instelling gebruikt als onderduikadres. In Apeldoorn waande men zich veilig en ver verwijderd van het oorlogsgebeuren, waardoor de instelling in de volksmond ook wel de ‘Jodenhemel’ genoemd. Men kon zich niet voorstellen dat  psychiatrische patiënten naar het oosten gestuurd zouden worden om ‘tewerkgesteld’ te worden.

Eva van Praagh was ook ondergedoken in de kliniek Apeldoorsche Bosch in Apeldoorn met het idee dat ze daar veilig zou zijn. Maar dan wordt op 1 april 1942 het niet-Joodse personeel ontslagen. Wanneer Joden vanaf juni 1942 ook niet meer mogen reizen, komt er bovendien bijna geen bezoek meer in Het Bosch. En op 19 januari 1943 gelast SS-commandant Ferdinand aus der Fünten de evacuatie van het gehele complex. In de nacht van 21 op 22 januari 1943 ontruimt de Duitse bezetter Het Apeldoornsche Bosch. Bijna 1.300 mensen, patiënten en personeel, worden op transport gesteld naar Auschwitz. Niemand keert terug.

De 10 jarige Eva van Praagh was één van hen. Ze wordt vermoord op 25 januari 1943 in Auschwitz. Op de brief van het Rode Kruis staat dat ze door verstikking om het leven kwkwam.

Meer info op https://toosje.jimdofree.com/nederlands/