Op 27 mei 2015 is dit boek verschenen als publieksuitgave van het proefschrift van Jaap Cohen, die cum laude promoveerde hierop.
Het gaat over drie eeuwen d'Oliveira's waarmee heel veel facetten van het gewone leven van de Portugese joden in (vooral) Amsterdam kon worden onderzocht en beschreven.
Van rijk tot arm, van religieus tot atheistisch, van dansmeesters, musici, voorzangers en rabbijnen tot fotografen, stenografen en medici.
Wij, vier kleinkinderen van Eli, van de families Rodrigues Pereira en Jessurun d'Oliveira namen in 2003 het initiatief om een klein boekje te gaan samenstellen over onze door de nazi's vermoorde grootvader en zijn vrouw.
Jaap heeft in 2009 de opdracht aanvaard om ons voorwerk te gaan afmaken en heeft een prachtig historisch werk ervan weten te maken waarin de Aktie Portugesia, en het oorlogsverhaal van de moord en het overleven centraal is komen te staan.
De Aktie Portugesia ontstond bij enkele Portugees joodse families, die probeerden onder de rassenwetten uit te komen, door te bewijzen dat hun afkomst niet Joods maar Mediterraan was en op niet-joodse voorouders was gestoeld.
Toen dat was gelukt, is er een lijst ontstaan, de zogenaamde Portugezenlijst, waarop Portugese / sefardische joden zich konden laten plaatsen en zij probeerden ook aan te tonen dat ook zij niet van joodse afkomst waren. Dat hebben de nazi's lang zo gelaten, waardoor er enige ruimte en tijd is gegeven die helaas, omdat men er in geloofde dat het wel goed zou komen, niet is gebruikt om te vluchten of te proberen onder te duiken.
Het einde van de portugezenlijst was 1 februari 1944, toen werd ook Eli met zijn familie opgepakt en naar Westerbork vervoerd.
Het is een familiegeschiedenis vol met mensenlijke verhalen uit een bizarre tijd. Een heel soepel te lezen maar prachtig boek.
Wij zijn als kleinkinderen en verdere familie ontzettend blij en ontroerd dat Jaap Cohen ons op deze manier een beetje onze grootvader heeft terug kunnen geven en in ieder geval is er nu een blijvend monument voor hem en de zijnen.
Het boek is uitgegeven bij Querido.