Binnen de gemengd- gehuwden bestond een onderverdeling, die bepaald was aan de hand van lijsten die waren opgemaakt door De Rijksinspectie van bevolkingsregisters in Den Haag. Wanneer men geen kinderen beneden de 16 jaar oud had, gescheiden was of weduwe / weduwenaar, dan was de kans zeer groot dat men net als voljoden op deportatie gesteld werd via Westerbork. Als iemand wel kinderen had, dan ontving men naast een stempel in het persoonsbewijs, ook een zogenoemde Sperr (slechts een tijdelijke vrijstelling) met een nummer boven 100.000. Op deze manier kregen ongeveer vijfduizend personen tijdelijk bescherming. Bij de minste overtreding kon men alsnog als ‘strafgeval’ op transport worden gestuurd.
Om deze groep te controleren, tot er mogelijk nieuwe besluiten zouden komen, werden de gemengd gehuwden sinds hun aanmelding in 1942 gekeurd, en vanaf 1943 ingezet binnen diverse arbeidsprojecten in Nederland. Aanvankelijk ging het om gemengd gehuwden uit de drie grote steden. De Amsterdamse Hauptabteilung Soziale Verwaltung stelde vast op 29 februari 1944, dat na het tewerkstellen van gemengd gehuwde Joodse mannen uit de drie grootste steden, ook de tijd was aangebroken voor die in de overige steden, en specifiek voor personen tussen 18 en 60 jaar. Zij waren bestemd voor het vliegveld Havelte dat ressorteerde onder de gemeente Meppel. Vanaf half maart kwamen de eerste gemengd gehuwden in het kamp binnen. Jaap van Gelderen was een van hen. Hij kwam uit Valkenburg (Zuid Holland) en was daar werkzaam in de ambulante textielhandel met een klein winkeltje waar zijn vrouw achter de toonbank stond. Als gevolg van de anti-joodse maatregelen mocht hij niet meer reizen, terwijl hij voor de inkoop van textiel veel naar Amsterdam moest. Hij ging toch, vertelde zijn vrouw in 1990, maar hield dan een sigarenkistje voor zijn Jodenster. Hij is nooit gepakt maar moet ongetwijfeld angstige momenten gekend hebben
Kamp Havelte was gelegen langs de Hunebeddenweg en er waren naast de gemengd gehuwden, ook gedetineerden uit Veenhuizen tewerkgesteld. Het was een gevaarlijke locatie omdat het dicht bij het vliegveld lag, en er waren geregeld geallieerde luchtaanvallen. De Joodse gevangenen werkten in groepen van zestien personen van 8 uur 's morgens tot 6 uur 's avonds met anderhalf uur pauze, waarin zij een warme kop soep konden kopen voor 5 1/2 cent. Loon 47 cent per uur. Het werk bestond uit zand scheppen. Vermoedelijk zaten er zo’n 500 gemengd gehuwden in het kamp. Op ‘’Dolle Dinsdag’’ (5 september) kwam er een bericht dat iedereen die in het kamp verbleef, naar huis mocht. De meeste Joden zijn toen vertrokken, waaronder Jaap van Gelderen.
