Op 26 juni 1941 werd onderstaande foto gepubliceerd in de SS-krant Das Schwarze Korps. Organ der Reichsführung SS-Zeitung der Schutzstaffeln der NSDAP (zie noot 1)
Das Schwarze Korps met Joseph Meljado
De foto is genomen in het voorjaar 1941 in Buchenwald waar 391 Nederlands-joodse mannen op 27 februari naartoe waren gestuurd, mannen die waren opgepakt tijdens de razzia’s op 22 en 23 februari in Amsterdam. Tweede man rechts onderaan blijkt Joseph Meljado te zijn, marktkoopman in radioartikelen met een vaste standplaats op de Zwanenburgwal, net om de hoek bij het Waterlooplein. Op het moment dat de foto gepubliceerd werd, waren 341 van de opgepakte mannen al naar Mauthausen gedeporteerd, de plek die niemand van hen zou overleven.
Op de foto zien we Nederlandse joodse mannen, kaalgeschoren en in de bekende gestreepte kampkleding. Ze staan keurig in gelid op de appèlplaats in Buchenwald waar ze in ieder geval elke ochtend, maar als straf ook op willekeurige andere tijden, in veel te dunne kleding en met een hongerige maag uren moesten staan in regen, sneeuw of in de brandende zon.
Daaronder zien we zes uitvergrote foto’s van de mannen, mannen die volgens nazi-opvattingen specifiek joodse trekken hadden: dikke lippen, kromme neus, brildragend, lelijk profiel, flaporen etc. De bijgaande tekst is vilein. De lezers worden erop gewezen dat ze hier niet kijken naar een verzameling afbeeldingen uit een rariteitenkabinet, maar naar joodse misdadigers. De mannen zijn Arbeiterführer (= niet waar, zie noot 2) en ze zullen er nu wel achter komen hoe écht werk er uitziet en ze hadden zich hun Zukunfstgeschäft (antisemitische ondertoon ‘hun toekomstige zaakjes/werk) beslist anders voorgesteld.
Vergelijk deze twee foto’s:
Joseph Meljado foto vergelijking
Links: foto van de marktkaart van Joseph (1937), Joseph was 28 jaar.
Rechts: Buchenwald foto 1941: Joseph was 31 jaar. Er zit maar 4 jaar tussen beide foto’s maar hij ziet er ineens uit als een man van 60. Zes weken na de publicatie van de foto is Joop bezweken.
Belang van de foto, de identificatie:
- De opgepakte joodse mannen uit de anonimiteit van het grote getal halen (102.000 omgekomen Nederlandse joden)
- Door de foto’s te vergelijken zie je in een oogopslag hoe de lichamelijke conditie van de mannen na 6 weken-8 weken Buchenwald achteruitging: Joseph is afgevallen en heel mager geworden, zijn gezicht is ingevallen, zijn gelaatstrekken scherp getekend. Het geeft aan dat de mannen slecht te eten kregen – waterige soep met een stukje kool of een aardappel. Mogelijk had hij wonden aan zijn handen en voeten door het werk in de steengroeve, dat is niet te zien.
Er zijn niet veel kampfoto’s waarop we Nederlandse joden kunnen identificeren omdat in de meeste gevallen de hele familie is omgekomen. En wie bekijkt/bestudeerd zo’n foto uit een SS-blaadje?
Joseph was een marktkoopman, getrouwd met Elisabeth Haring, getrouwd en ze hadden een dochtertje Anna. Elisabeth (37) en dochtertje Anna (5) zijn op 2 juli 1943 in Sobibor omgebracht. Joops moeder Naatje Bak, zijn broer Nathan en zus Greetje hebben de oorlog ook niet overleefd. Zijn vader was al in 1922 overleden. Er was niemand meer over van de familie.
Zie ook: De razzia's van 22/23-02-1941. Het lot van 390 Joodse mannen
- Het krantje verscheen elke woensdag en alle SS-ers waren verplicht het te lezen en anderen ertoe aan te zetten dat ook te doen. Het blad bevat veel negatieve verhalen over de katholieke kerk en uiteraard over joden. De SS wordt in de artikelen opgehemeld. Veel wordt geschreven over SS-Totenkopfstandartenen over de concentratiekmapen. Het blad verscheen voor het eerst in 1935 (oplage 70.000), in 1944 rolden elke week 750.000 ex van de pers).
- De joodse mannen waren niet de ophitsers van arbeiders die de grote Februaristaking hadden georganiseerd. De mannen zaten al in Schoorl toen de staking plaatsvond. De SS probeerde hen hier weg te zetten als de communisten/socialisten/verzetslieden die verantwoordelijk waren voor de staking, de staking – verzet tegen de bezetter – waar de Duitsers woedend over waren. In hun ogen waren DE Joden daar de schuld van.