Willem Blom en Kitty Blom zijn mijn oom en tante.
Ik zie ze op de foto staan: Kitty aandoenlijk met haar pop in haar armen. Willem als trotse grote broer. Ze staan op de foto met hun moeder Gretha Nord, en hun oma's Kaatje Nord-Hakker en Roosje Blom-Berlijn.
Maar wie zijn de andere kinderen op de foto? En wat is er met ze gebeurd?
Om hier antwoorden op te vinden, heb ik een zoektocht gedaan naar de familie van hun moeder, en hier noteer ik mijn bevindingen.
De moeder van Willem en Kitty heet Gretha Nord, en haar ouders zijn Joseph Nord en Kaatje Hakker.
De foto’s die van Joseph Nord bekend zijn, komen uit het Felix-Archief, van de stad Antwerpen.
Hier vind ik Joseph, zijn vrouw Kaatje, en hun 5 kinderen terug in het vreemdelingenarchief. Saartje, Gretha, Rebekka, Israël en Klara. Het gezin is in maart 1926 vanuit Amsterdam in Antwerpen aangekomen. In maart 1927 kregen ze visa tot onbepaald verblijf. Joseph kreeg werk als diamantbewerker.
Ik lees in papieren uit maart 1927 dat de familie hun leges hiertoe betaald heeft, maar ook papieren waarin wordt gesuggereerd dat dat níet betaald is: waar dan weer met de hand bij is geschreven dat het wel degelijk betaald is.
Alleen de jongste 3 kinderen worden in latere documenten van hun ouders vermeld. De oudste 2: Saartje en Gretha, hadden hun eigen papierwerk. Daardoor zijn er ook van hen meerdere foto’s bekend: voor al deze papieren hebben ze pasfoto’s aangeleverd. Zowel bij Saartje als bij Gretha staat in de papieren: woonachtig bij de ouders, werkloos.
Zeker is dat ze teruggekeerd zijn naar Amsterdam. Ik weet niet waarom ze zijn teruggekeerd en wanneer. Het kan zijn dat er toch problemen waren met de betaling van de visa, aangezien meldingen hierover meermaals terugkomen. In 1928 zijn de laatste opgaven van hen in het Felix-archief te vinden.
In Amsterdam valt op dat de familie heel close moet zijn gebleven. Niet alleen figuurlijk, maar ook letterlijk: Ze woonden dicht bij elkaar in de Valkenburgerstraat (3 gezinnen), Jodenbreestraat (2 gezinnen) en Zandstraat (1 gezin.)
Jodenbreestraat 35: KAATJE Nord-Hakker en JOSEPH Nord.
Valkenburgerstaat 104: SAARTJE met haar man Gustav Altman.
Maar ook op de tweede verdieping van Valkenburgerstraat 104: Joseph’s moeder Saartje Nord-Schaap (geboren 1855.) En de familie van Rebecca Meents-Nord (geboren 1885, de zus van Joseph) met haar man Isaac Meents en haar dochter Esther.
Valkenburgerstraat 102: GRETHA met haar man Gerrit Blom en hun kinderen Willem en Kitty.
Jodenbreestraat 24: REBEKKA met haar man Benedictus Velleman, en zoontje José.
Valkenburgerstraat 110: ISRAEL met zijn vrouw Sara Rijne en hun dochter (van wie ik niet weet of ik de naam hier mag vermelden ivm privacy.)
Zandstraat 26: KLARA met haar man Isaac de Hond.
Aldus woonde het hele gezin enorm dicht bij elkaar, op loopafstand.
De ouders van Kitty en Willem zijn, zoals ik al noemde, Gretha en Gerrit. Zij zijn getrouwd op 20 mei 1931. Als getuigen waren aanwezig: Andries van der Hoeden, 27 jaar oud. Hij was een ‘badknecht’, net als Gerrit. De andere getuige: Isaac Meents, diamantslijper, 47 jaar oud. Dat is dus de buurman, en familielid, getrouwd met Rebecca Meents-Nord.
Nu terug naar waar ik mijn verhaal begon: de foto. Wie zijn de kinderen op de foto?
Kaatje en Joseph hadden 5 kinderen: Saartje, Gretha, Rebekka, Israel en Klara. De kinderen op de foto zijn hun 4 kleinkinderen.
Saartje was getrouwd maar had (nog) geen kinderen.
Gretha had 2 kinderen, Willem en Kitty, zij zijn de kinderen links op de foto.
Rebekka had één zoon: José. Hij is het kleinste kind op de foto.
Israel had één dochter. Zij is de kleine meid op de foto.
Klara is getrouwd met Isaac in 1939. Zij hadden (nog) geen kinderen.
De vader van Willem en Kitty werd opgepakt tijdens de razzia in 1941. Zijn uitgebreide verhaal is opgetekend door Wally de Lang, hier te lezen: https://www.joodsamsterdam.nl/max-nebig-en-gerrit-blom/
In een brief schrijft Gretha aan hem: "Lieve Man. Ik moet je nog wat zeggen daar zal je om lachen: ik heb in de keuken last van muizen en als ik dan 's avonds alleen zit te werken dan ga ik in de slaapkamer werken met de deur dicht omdat ik bang ben dat ze naar binnen komen dat is echt iets voor mij zal je zeggen. Gerrit de kinderen schrijven de volgende brief weer want ik wou die brief gauw weg hebben. Wim is bezig zijn les te leeren en dan moet ik in zijn schrift kijken als hij het goed doet: dus je ziet Gerrit mijn tijd gebruik ik wel voor eten verzorgen, boodschappen doen, naaien, Wim zijn lessen overhooren. Maar Gerrit ik denk aan jou en dan ben ik weer flink. Dus Gerrit hou je flink en sterk dat wensch je vrouw en kinderen, want Kitty zegt altijd: goede nacht papa. Blijf gezond want als zij niest zegt ze papa gauw thuis dat is haar wensch. Dus Gerrit hou je flink. Dat schat van ons heel veel kussen van ons allemaal en van allemaal de groeten, en apart van je lieve Vrouw die heel veel aan je denkt."
Ze hebben hun vader helaas niet meer teruggezien. Ze zijn tot het einde van hun leven bij hun moeder én bij hun opa en oma, Kaatje en Joseph, geweest. Ze zijn allemaal tegelijkertijd op transport gezet in Westerbork en vermoord in Sobibor op 21 mei 1943.
Jośe moet ook tegelijkertijd in Westerbork zijn geweest, met zijn moeder, met Willem en Kitty en met opa en oma. Hij is daar echter ziek geworden en gestorven. Hij was één jaar oud.
De dochter van Israël heeft overleefd. Zij heeft ondergedoken gezeten in Friesland en is na de oorlog weer met haar moeder herenigd. Ze kreeg nog 3 broers. De familie is naar Australië geëmigreerd. Op een gegeven moment is het gezin geremigreerd, maar zij is in Australië gebleven. In Yad Vashem heeft ze een document voor haar vader ingevuld. Op moment van schrijven is ze 80 jaar, en leeft ze nog steeds. Ik heb een recente foto van haar gevonden. Ze is duidelijk herkenbaar in het kleine meisje dat ze ooit was, ook lijkt ze op haar oma Kaatje.