Joodse mannen in werkkamp Twilhaar - Deel 4

Vrijdagmiddag 10 juli 1942 arriveren 83 Joodse mannen uit Groningen in Rijkswerkkamp Twilhaar. Deze groep wordt de weken daaropvolgend aangevuld met individuele plaatsingen van mannen uit onder meer Amsterdam, Tilburg en Oss. Het kamp heeft plek voor 96 personen. De namen van deze gegijzelden vielen nauwelijks te achterhalen, omdat lijsten van deze tewerkgestelden – die wel degelijk hebben bestaan – op het eind van de oorlog zijn vernietigd, door mensen die hier kennelijk baat bij hadden. Zodoende moesten namen komen van de zeer weinige overlevenden, bekenden of buren. Na twintig jaar onderzoek zijn nu 42 namen bekend.

Van deze groepsfoto van Joodse mannen in het werkkamp zijn inmiddels herkend:

Jozef Broekema (zittend, 2^e van links)
Geboren: 16 februari 1914 in Veendam, woonde aan de Parkweg 32 in Groningen. Jozef was medewerker bij het rabbinaat. Hij is de enige van de groep Joodse mannen, waarvan wij weten, dat die een geslaagde vluchtpoging uit het werkkamp heeft ondernomen. Hij is naar Londen gegaan en is daar rabbi geworden. Hij trouwde met Lies Blitz en stichtte daar een gezin. Jozef Broekema is op 31 augustus 2000 in Londen overleden.

Joël van Coevorden (zittend midden, helemaal vooraan, bijna uit beeld)
Geboren 31 januari 1901 in Groningen. Hij woonde aan de Ruiterstraat 17a in Groningen en hij was kelner van beroep. Joël was getrouwd met Schoontje van der Veen en zij hadden een dochtertje Clara, dat blind was en op een blindenschool in Haren zat.
Joël van Coevorden is op 28 februari 1943 in Midden-Europa vermoord, zijn vrouw Schoontje en de twaalfjarige Clara zijn op 16 april 1943 in Sobibor vermoord.

Coenraad Berkelo (zittend boven Joël van Coevorden)
Delfzijl, 5 september 1902 – Auschwitz, 31 januari 1943, handelsreiziger.

Jules van Coevorden (midden op de foto in wit overhemd, handen van zijn vader op de schouders)
Geboren 20 april 1925 in Groningen. Deze 17-jarige gymnasiast schreef een aantal brieven vanuit werkkamp Twilhaar aan zijn beste vriend en klasgenoot Peter Molendijk. De brieven zijn in 2018 boven water gekomen, toen de zoon van Peter deze achterin een boek van zijn overleden vader aantrof. Jules van Coevorden is slechts negen dagen nadat hij door de Duitsers vanuit Twilhaar is afgevoerd in Auschwitz vergast op 12 oktober 1942.

Hartog van Coevorden (de man in de overall met de Jodenster achter Jules)
Geboren op 15 november 1896 in Groningen. Hij dreef handel in dierenvellen aan de Van Starkenborghstraat 9a, Groningen. Hartog was getrouwd met Vera Goldschmidt uit Hamburg en ze hadden één zoon. Het hele gezin is op dezelfde dag, 12 oktober 1942, in Auschwitz vermoord.

Manfred Benima (man in wit shirt, derde rij van onder)
Geboren 13 mei 1924 in Bunde. Hij was 18 jaar, toen hij met zijn vader in het werkkamp terechtkwam. Hij was koopman, waarschijnlijk hielp hij zijn vader, die een zaak had in etalage- en reclameartikelen aan de Westerkade. Manfred Benima is op 28 februari 1943 vermoord in Auschwitz.

Hugo Benima (de man rechts achter Manfred en Hartog)
Geboren op 4 februari 1898 in Bunde, Duitsland. Hij was koopman in etalage-artikelen, eerst in Winschoten, later aan de Westerkade 13 in Groningen. Hij verzorgde de Hebreeuwse letters van de Joodse teksten in het gebouw van de jeugdsjoel in de Folkingedwarsstraat. Hij trouwde met Else Kamp en samen kregen ze één zoon, Manfred. Hugo Benima wordt op 5 februari 1945 in Oranienburg om het leven gebracht, zijn vrouw Else Kamp op 5 november 1942 in Auschwitz.

Max van Berg (staand vierde van rechts)
Geboren 21 mei 1912 in Groningen. Hij was een kunstenaar en poppenspeler, die cafés in Groningen bezocht om op te treden. In Twilhaar beschilderde hij prentbriefkaarten, die hij verkocht onder medekampbewoners. Hij zat samen met zijn vader in dit werkkamp. Hij is op 21 mei 1943, op zijn verjaardag, vermoord in Sobibor.

Meier Behr (helemaal bovenaan, met schop omhoog)
Geboren 17 mei 1923 Groningen, woonde op de Nieuwstad 9a in die stad. Broer van de later zeer beroemd geworden musicus Benny Behr. Meier was zelf ook musicus, evenals de derde broer, Jozef Behr, die ook in Twilhaar zat. Benny Behr was gemengd gehuwd en bleef zodoende nog even verschoond van werk in de werkkampen. Meier Behr is op 7 februari 1945 in Grosz-Rosen vermoord.

Emanuel Berkelo (rechts van Meier Behr, boven man met pet)
Groningen 14 oktober 1904 -  Auschwitz, 30 september 1942.

Met toestemming overgenomen van de website mijnstadmijndorp.nl