Mijn Opa, Elias Sarfatij, Amsterdam, 31 januari 1885, was in de 2e wereldoorlog tewerkgesteld door de Duitsers in het Amsterdamse Bos.
In oktober 1942 zijn alle werkkampen in heel Nederland opgeheven en 15.000 mensen op 2-3 en 3-4 oktober naar Westerbork vervoerd.
Mijn Opa is met deze grootste razzia in Nederland bij het Nieuwe Meer in Duitse vrachtwagens naar de Visafslag gebracht, het huidige Scheepvaartmuseum, naar de Haringsteiger. Vandaar werden zij in boten, waarschijnlijk rondvaartboten, naar de dichte sluis voor Carré gebracht. Van daaruit lopen naar de gereedstaande treinen bij de Polderweg. Op de Polderweg werden de gezinnen bij elkaar gevoegd. Kennelijk was mijn Oma niet thuis toen ze haar kwamen halen. En is mijn Opa zonder haar vertrokken met de trein naar Hooghalen. Van Hooghalen moesten zij 3 km lopen naar kamp Westerbork, waar hij op 5 oktober 1942 werd geïnterneerd. Op 23 oktober ging mijn Opa op Transport en kwam 25 oktober 1942 aan op station Auschwitz. Daar moesten zij 3 km lopen naar Birkenau. Het station aldaar werd pas in 1944 aangelegd. Het transport duurde 38 tot 48 uur. Op 26 oktober 1942, meteen na aankomst is hij vermoord.
Mijn Oma is 16 januari 1943 van huis gehaald en naar de Hollandsche Schouwburg gebracht. Zij was kennelijk niet thuis begin oktober 1942, toen de familieleden van de tewerkgestelden op de Polderweg bij elkaar werden gevoegd, om gezamenlijk in kamp Westerbork te worden geïnterneerd.
Haar schoondochter, Corry Sarfatij-Schipper, de vrouw van hun oudste zoon Jacob, zat net als haar man in het verzet. Toen zij hoorde dat haar schoonmoeder in de Hollandse Schouwburg zat te wachten op transport naar kamp Westerbork, is zij brutaal in verpleegstersuniform daar naar binnen gestapt. Zij liep naar haar schoonmoeder en fluisterde haar in het oor: “Moeder, geef mij een arm en loop met mij mee naar buiten”.
Het antwoord van mijn Oma was: Nee kind, ik ga naar jullie vader…..
Want niemand wist toen, dat mijn Opa al op 26 oktober 1942 in Auschwitz was vermoord….
Na de oorlog, in de oorlog was ik baby, heb ik het verhaal van de Hollandse Schouwburg vaak gehoord van mijn moeder en tante. Maar nú begrijp ik pas de tekst van mijn Oma…Omdat in oktober 1942 de gezinsleden van de tewerkgestelden werden opgehaald voor hereniging, en zij dat had gemist, dacht zij natuurlijk dat zij nu zou worden herenigd met haar man….Op 12 februari 1943 is mijn Oma vermoord in Auschwitz.
Patimah Schwarzkächel-Amat
Amsterdam, 19 februari 2023