De wonderbaarlijke redding van Sara Kanes

verhaal: Jan van Baar

Sara Kanes, geboren op 8 juli 1919 in Amsterdam, was de dochter van de kleermaker Joachim Kanes (1887) en Johanna de Vries (1888). Sara had nog een zus: Lena, geboren op 18 februari 1917. Het gezin woonde voor de oorlog in de Waalstraat 140-I in Amsterdam.

Sara was evenals haar oudere zus mantelnaaister.

Waarschijnlijk was de vader Joachim Kanes al overleden toen er in januari 1943 bij een razzia huiszoeking werd gedaan in het huis van de familie Kanes. Op dat moment waren Sara, haar moeder Johanna Kanes-de Vries en haar zus Lena thuis, maar de razzia-ploeg wist blijkbaar niet dat er drie mensen woonden. Tijdens de huiszoeking hield Sara zich verborgen in de doucheruimte, haar moeder en Lena verzwegen haar aanwezigheid. Toen de moeder en Lena eenmaal weggevoerd waren, kwamen de overburen in actie die de brute overval blijkbaar vanuit hun woning hadden gadegeslagen. Zij wisten zeker dat Sara zich nog in het huis moest bevinden. Deze overburen haalden de 23-jarige Sara uit de woning.

Het geval wil dat op het adres Waalstraat 140-hs in Amsterdam tot in het eerste oorlogsjaar Johannes Hooning, zijn vrouw Henriëtte Hesselink en hun 17-jarig zoon Albertus woonden. Zij verhuisden half juli 1941 naar de Houthavenstraat 23 in Alkmaar. Naar alle waarschijnlijkheid hebben de overburen die Sara uit het huis hadden gehaald contact opgenomen met ‘de vroegere buurman Hooning’ en hem en zijn vrouw gevraagd Sara onderdak te willen verlenen. Hun wens werd ingewilligd. Sara Kanes verbleef hier in de Houthavenstraat tot de bevrijding in mei 1945.

Direct na de oorlog werd duidelijk hoe het de moeder en de zus van Sara was vergaan. Johanna Kanes-de Vries en Lena Kanes waren eerst na hun wegvoering uit Amsterdam naar Kamp Vught gebracht. Op 15 november 1943 gingen zij vandaar via Westerbork rechtstreeks op transport. Haar moeder werd op 5 februari 1943 en haar zus Lena op 31 januari 1944 in Auschwitz vermoord.

Na mei 1945 bleef Sara Kanes deel uitmaken van de huishouding van de familie Hooning. Ze raakte zo verweven en vertrouwd met de familie dat zij haar gastouders met vader en moeder aansprak en de zoon Albertus ‘Bert’ als haar broer beschouwde. Toen het gezin Hooning-Hesselink in januari 1946 naar de Natteweg in Bergen verhuisde, verhuisde Sara automatisch met hen mee. Op dit adres in Bergen startte de familie Hooning met Sara als gastvrouw pension ‘De Wijde Blik’. Zoals gewoonlijk werd het kunstenaarsdorp in het zomerseizoen met Duitse badgasten overspoeld, maar Duitse gasten waren in dit pension niet welkom. In 1972 werd het pension aan de Natteweg verkocht, verhuisde het echtpaar Hooning naar het verzorgingshuis ‘De Rekere’ in Bergen en betrok ook Sara ‘Hooning’ Kanes hier een appartement. Daar overleed de ongehuwd gebleven Sara Kanes op 13 mei 1999.

Bron:

-Baar, J. van, De vervolging van joods Alkmaar. Alkmaar, 2023