Racheltje Pais

Aan dit houten bureaubakje kleeft een van de indrukwekkendste verhalen uit Museum Martena. Het bakje was eigendom van juffrouw Racheltje Pais (4 augustus 1891 - 23 november 1942) uit Harlingen. Dagelijks fietste zij van Harlingen naar Franeker, waar ze op de secretarie van het gemeentehuis, gevestigd in het Martenahuis, werkte. Juffrouw Pais was jodin en werd daarom eind 1940 als gemeenteambtenaar ontslagen. Zij werd op 12 november 1942 samen met haar ouders naar Westerbork en spoedig daarop naar Auschwitz gedeporteerd en onmiddellijk vergast. Ze maakte geen enkele kans dit lot te ontlopen, want ze had een lichte handicap: ze liep moeilijk en had een ronde rug. Het bureaubakje heeft juffrouw Pais na haar ontslag aan F.K.H. Onbelet, de gemeenteveldwachter, gegeven als aandenken. Hij heeft het trouw bewaard als herinnering aan een dierbare collega. Zijn dochter heeft het in 2014 aan Museum Martena geschonken, omdat het bakje in het Martenahuis thuishoorde. Voor Museum Martena is dit een uniek stuk: we hebben in onze collectie nauwelijks voorwerpen die zo’n persoonlijk verhaal uit de Tweede Wereldoorlog in Franeker vertellen. Een verhaal waar je stil van wordt.