Biografie

Over Emanuel Park.

Emanuel Park, geboren op 16 Juli 1892 als zoon van Meijer Hartog Park en Sara de Leon, trouwde op 8 October 1925 met de 19-jarige Hendrina Schaap, een dochter van Wolf Schaap en Rebecca Sealtiel. Hendrina was op 18-jarige leeftijd eerder gehuwd; op 16 April 1924 trouwde zij met de telegrambesteller Aaron Swaab, zoon van Joseph Swaab en Jetje Berkhof, maar dat huwelijk eindigde op 2 December 1924 al in echtscheiding. Hendrina leefde in Juli 1924 al in “boelingschap” (van tafel en bed gescheiden/concubinaat) van Aaron Swaab en woonde al in het Belgische Borgerhout, Tuinbouwstraat 22.   

Enkele maanden later na de officiële scheiding, op 10 Maart 1925 werd Hendrina’s buitenechtelijke zoon Meijer geboren, die als Meijer Schaap werd ingeschreven in het Amsterdamse geboorteregister. Emanuel Park en Hendrina Schaap kregen samen nog een dochter, t.w. Rebecca Park, die op 23 Juli 1926 in Amsterdam werd geboren.

Emanuel Park woonde met zijn ouders al vanaf 1904 in Borgerhout. Zijn vader Meijer Hartog Park was diamantbewerker, die woonde met zijn vrouw Sara de Leon in Borgerhout tot 1920 en van 1920 tot begin Januari 1921 in Antwerpen. Toen keerden allen weer terug naar Amsterdam waar Emanuel ging wonen in de Utrechtsestraat 83 en in Juli 1921 in de Lepelstraat 26. Behalve dat Emanuel Park net als zijn vader diamantslijper was, handelde hij óók in ongeregelde goederen. Maar vanaf Juni 1924 stond hij korte tijd op Woensdag, Donderdag en Zaterdag met kousen en sokken op de Dappermarkt in Amsterdam-Oost.

Zo’n 2 ½ jaar na zijn huwelijk in 1925 vertrok Emanuel Park op 22 Maart 1928 met zijn vrouw Hendrina, haar zoon Meijer Schaap en hun dochter Rebecca Park naar Antwerpen. Als diamantslijper werkte Emanuel Park onder meer bij de fa. Kleinman in Borgerhout, waar hij gemiddeld Bfrs 350 per week verdiende om zijn gezin te onderhouden.

Meijer Schaap echter kwam samen met zijn moeder in Mei 1928 al weer terug naar Nederland waar hij werd ondergebracht bij zijn grootouders Wolf Schaap en Rebecca Sealtiel die in de Weesperstraat 51 woonden. Hendrina keerde weer terug naar Antwerpen waar haar man inmiddels in de Nottebohmstraat 22 woonde en als diamantslijper in hun onderhoud voorzag. Echter ook hun dochtertje Rebecca Park werd door haar moeder terug naar Amsterdam gebracht; op 8 Januari 1929 kreeg ook Rebecca onderdak bij haar grootouders Schaap, die nog altijd in de Weesperstraat 51 woonden.

Op 19 Januari 1929 keerde Hendrina opnieuw terug uit Antwerpen in Amsterdam. Toen zij in Februari 1931 de Immerzeelstraat 22 woonde is Emanuel vermoedelijk zonder daarvan autoriteiten in kennis te stellen, vertrokken naar Parijs. In Juni 1931 is ook Hendrina naar Parijs vertrokken zijn om haar man te ontmoeten zonder de datum van haar terugkomst te melden.

Hendrina gaf zich uit als artiste, werkte in Antwerpen als danseres in bars waardoor zij meerdere malen het voorwerp van navraag van de Antwerpse Politie werd. In 1931 zou zij daardoor Art. 1 van het Codex der Gemeentelijke Politiereglementen hebben overtreden.

Het huwelijk van Emanuel en Hendrina hield geen stand en eindigde in echtscheiding. Emanuel Park was op 29 Februari 1932 vanuit Parijs teruggekeerd naar Amsterdam, waar op  6 Juni 1932 bij afwezigheid van Emanuel Park en door een bij verstek gewezen vonnis van de Arrondissements Rechtbank van Amsterdam, het huwelijk werd ontbonden en werd ingeschreven in de registers van de Burgerlijke Stand op 29 Juli 1932

Na de scheiding woonde Hendrina Schaap in bij haar ouders in de Nieuwe Kerkstraat 101, verhuisde op 3 Augustus 1937 met hen mee naar het Waterlooplein 80 I, maar op 30 Maart 1942 verhuisde zij nogmaals, nu naar de Jodenbreestraat 81 II. Haar zoon Meijer Schaap ging mee met zijn moeder naar de Jodenbreestraat maar haar dochter Rebecca bleef op het Waterlooplein wonen, bij haar grootouders Wolf Schaap en Rebecca Sealtiel.

Emanuel Park echter trad al op 31 Augustus 1932 opnieuw in het huwelijk, nu met de in 1912 geboren Anna Mathilda Maria Ruysscher uit het Belgische Wilrijk die op 1 Juni 1932 een dochter genaamd Regina Ruysscher had gekregen. Zij woonden in Zandvoort, keerden in 1936 terug naar Amsterdam, waar zij op verschillende adressen hebben gewoond maar ook dit huwelijk van Emanuel hield geen stand: op 25 September 1937 eindigde het huwelijk door echtscheiding.

Vermoedelijk is Emanuel Park na zijn echtscheiding in 1937 van Anna Mathilda Ruysscher, opnieuw naar Antwerpen vertrokken, alleen het is niet bekend waar hij toen heeft gewoond. Wél bekend is dat hij uiteindelijk in 1944 gearresteerd is en overgebracht is naar Kazerne Dossin in Mechelen. Van daar is hij op 4 April 1944 met het XXIV (24e) konvooi naar Auschwitz gedeporteerd, maar bij aankomst daar niet direct om het leven gebracht. Vermoedelijk is Emanuel Park in Januari 1945 bij het naderen van Russische troepen opnieuw van Auschwitz gedeporteerd naar het Extern Kommando Melk, een subkamp van Mauthausen. Daar is hij uiteindelijk op 16 Februari 1945 om het leven gekomen. 

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Emanuel Park en Wolf Schaap, archiefkaarten van Aaron Swaab, Hendrina Schaap, Meijer Schaap en Rebecca Park; het Antwerps Vreemdelingen Dossier nr. 155311 – images 458-488; het archief van de Joodse Raad en het Memoriaal van de Deportatie van de Belgische Joden, o.a. blz. 34 en 35

Alle rechten voorbehouden