Biografie

Over Chaja Gurke, haar kinderen Szaja, Esther en Herman Bialek en haar 2e echtgenoot Eliazer Joachim Peper.

Chaja Gurke was geboren in het Poolse Lodz op 16 Juni 1894 als dochter van Berel Gurke en Perel Opatoiski. Zij trouwde in Lodz op 20 April 1920 met de 25-jarige uit Pajeczno afkomstige Abram Moisze Bialek, slager en later kok, een zoon van Judka Bialek en Sura Lieberman. Na hun huwelk vertrokken zij naar Antwerpen, waar zij korte tijd gewoond hebben in de Mercatorstraat 70, maar keerden terug naar Lodz waar twee kinderen geboren werden t.w. Szaja in 1921 en Esther in 1923. In 1926 verhuisde het gezin opnieuw naar Antwerpen, waar in 1927 hun zoon Herman geboren werd.

Op enig moment werd besloten om naar Nederland te gaan en Chaja’s man Abram vertrok in 1928  en verbleef o.a. in Rotterdam, Den Haag en Amsterdam, waar Abraham op diverse adressen woonde en daar “eestsalons” exploiteerde: hij was vleeswaren specialist en kok. Chaja en de kinderen voegden zich bij hem in Amsterdam, waar zij ook als “houdster van een eetzaal” geregistreerd was. Het gezin verhuisde in 1937 opnieuw, nu naar de Govert Flinckstraat 326 III. Hun huwelijk hield echter geen stand en werd op 21 April 1939 in Den Haag ontbonden.

In Juli 1939 trok Chaja Gurke trok met haar drie kinderen in bij Eliazer Joachim Peper die in de Tweede Jan van der Heijdestraat 43 II in Amsterdam woonde. Hij was geboren op 19 Januari 1893 in Amsterdam en was een zoon van Joachim Peper en Sophia Barmes en trad met hem op 29 Mei 1940 in het huwelijk. Uit dit huwelijk zijn geen kinderen meer geboren.

Na de scheiding bleven de kinderen van Abram Moisze en Chaja bij hun moeder en zij verhuisden mee naar de Tweede Jan van der Heijdenstraat 43. Echter de broers Szaja en Herman woonden op de 1e etage en Esther bij haar moeder op de 2e, totdat zij wegens haar huwelijk met Joseph van Thijn, een zoon van Benjamin van Thijn en Aaltje Bartels, op 14 Januari 1942 “het huis uitging” en met hem een woning betrok op de Amstellaan 80 I in Amsterdam-Zuid.

Szaja, kok van beroep en Herman Bialek, bankwerker in opleiding, beiden nog ongehuwd, werden op 9 Maart 1943 vanaf hun huis afgevoerd naar Westerbork en op 10 Maart gedeporteerd naar Sobibor en bij aankomst aldaar op 13 Maart 1943 onmiddellijk in de gaskamers daar vermoord.

Hun zus Esther Bialek, die op 18-jarioge leeftijd getrouwd was met de 22-jarige Joseph van Thijn, werden beiden al op 25 Juli 1942 naar Westerbork afgevoerd en op 31 Juli op transport gesteld naar Auschwitz. Bij aankomst op 3 September werden beiden tewerkgesteld als dwangarbeiders. De omstandigheden waren verschrikkelijk en het is niet bekend wanneer Esther en Joseph precies om het leven zijn gekomen. Daarom heeft het Ministerie van Justitie na de oorlog opdracht gegeven aan de Gemeente Amsterdam om voor beiden een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgesteld dat Esther van Thijn-Bialek en Joseph van Thijn op 30 September in Auschwitz zijn overleden.

Haar ex-man Abram Bialek verhuisde na de scheiding in 1939 naar de Keizersgracht 722, in 1940  naar de Prinsengracht 598 en in 1941 naar nr.636. Via Nederlands Joodse werkkampen, Westerbork, concentratiekamp Vught en Buitenkommando Moerdijk, werd hij op 23 September 1943 vanuit Vught via Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz, waar hij bij aankomst als dwangarbeider tewerkgesteld werd. In Januari 1944 kwam hij terecht in Monowitz maar uiteindelijk heeft hij in het grootste nevenkamp van Dachau, het Extern Kommando Allach op 29 Mei 1945 zijn leven verloren.

Chaja en haar man Eliazer Joachim Peper werden op Zondag 20 Juni 1943 tijdens de grootschalige en in het geheim voorbereidde razzia in Amsterdam gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork. Eliazer Peper kwam daar voor onbekende redenen terecht in de strafbarak 67 maar zijn vrouw Chaja Gurke in barak 58. Op 13 Juli werden beiden op transport gesteld naar Sobibor waar zij bij aankomst aldaar op 16 Juli 1943 onmiddellijk in de gaskamers werden vermoord.

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, archiefkaarten van Chaja Gurke, Abram Moisze Bialek, Eliazer Joachim Peper, Szaja Bialek, Esther van Thijn-Bialek, Herman Bialek en Joseph van Thijn, woningkaart Amsterdam Tweede Jan van Steenstraat 53; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Chaja Peper-Gurke, Eliazer Joachim Peper, Szaja Bialek, Esther van Thijn-Bialek, Herman Bialek en Joseph van Thijn en de overlijdensaktes uit Amsterdam voor Esther van Thijn-Bialek uit reg.A-51-fol.11, nr. 56 d.d. 22 Sep 1950 en voor Joseph van Thijn uit Reg. A52-fol.68v. nr 401 d.d. 29 Sep 1950.

Alle rechten voorbehouden