Maurits Polak

Maurits Polak, of Maup zoals hij ook wel werd genoemd, werd op 8 maart 1904 in Amsterdam geboren. Maurits woonde met zijn vader, moeder, broertjes en zusjes op twee hoog in de Swammerdamstraat. Hij groeide op in een gezin van dertien kinderen. Vader en moeder Polak waren geen makkelijke ouders en hadden dus ook veel met de kinderen te stellen.

Maurits Polak was standwerker. Hij handelde onder me…

Op het voormalige Digitaal Monument - nu Joods Monument - (www.Joodsmonument.nl) staat bij een groot aantal personen het beroep vermeld. Dit beroep is in de regel overgenomen uit de gemeentelijsten die in 1941 (en soms in 1942) op last van de bezetter zijn opgesteld. Tegenwoordig leveren deze lijsten een uniek kijkje in de maatschappelijke opbouw van Joods Nederland in de jaren dertig en begin jar…

De aanleiding voor Polak's arrestatie zou zijn geweest dat hij zijn scheermesjes aanprees met de zinsnede: 'En hiermee kun je Hitler's keel afsnijden' of woorden van die strekking.

Lit: Ben Braber, Zelfs als wij zullen verliezen (Amsterdam 1990), p. 58

Maurits Polak, ook Jan Plank genoemd, als scheermesjeskoning op de markt in Amsterdam.

U moet niet meenen, mijne heeren, dat alleen meneer Gilette...' - nu heeft hij het mesje weggemoffeld en glijden zijn handen in z'n vestzakken, z'n benen rustig-wijd-uit - `U moet niet meenen, dat meneer Gilette de enige persoon op de wereld is, die zulke dingen maken kan. Want ik vraag u: wie was meneer gilette? Meneer Gilette was een handige jongen, die messies in de wereld heeft gebracht en er …

Ik heb altijd gedacht dat Maurits Polak was omgekomen in het voormalig concentratiekamp Neuengamme (D) maar daar zijn alleen zijn gegevens bewaard gebleven en tentoongesteld ter inzage voor publiek.

Na vele jaren onderzoek naar het leven van Maurits Polak bezocht ik zijn laatste sterfplaats Bernburg aan de Saare in Duitsland.
Het was een prachtige warme dag begin mei 2014.

Ik wilde toch zijn l…

In 1942 zijn in 45 Nederlandse mannen vergast in de eerste experimentele niet mobiele vergassingsinstallatie in Bernburg, Duitsland. Onder deze 45 mannen waren 13 joden. 

In april 1942 werden in kamp Neuengamme 300 gevangenen geselecteerd. Zij werden enkele weken later met bussen naar het 350 kilometer verderop gelegen Bernburg gebracht. 

In Bernburg, even onder Maagdenburg, stond sinds 1875 de La…