Verhaal

Arrestatie Amsterdam 4 augustus 1943 tot en met Auschwitz 6 maart 1944

Door: B.Boon

Stadsarchief Amsterdam

Politierapporten '40-'45

https://archief.amsterdam/inventarissen/details/5225/path/3.2.3.11

 

Michel is waarschijnlijk verraden door Ans van Dijk. Bij de inval in de Swammerdamstraat 25 huis op 4 augustus 1943 waren naast Michel ook zijn, bij hun ondergedoken, neven Michiel Leendert Vleeschhouwer (1915-2000) en Salomon Vleeschhouwer (1898-1944) met hun vrouwen Lena Vischjager (1918-1944) en Vrouwtje Slier (1899-1944) aanwezig. De onderduikers zaten in de kelder, dat heeft Annie, de jongste dochter van Michel, in 2002 aan Stichting 1940-1945 verklaard. Zij was getuige van het wegvoeren van haar vader, ooms en tantes. Uit haar verklaring in 2002: “in de namiddag werd er aan de deur van de ouderlijke woning aan de Swammerdamstraat 25 huis, gebeld. Ik deed open. In huis bevonden zich op dat moment in de huiskamer de vier onderduikers en mijn vader. Moeder was niet thuis, broer Daniël evenmin. Voor de deur stond SD-er Schaap uit de Euterpestraat en nadat ik de deur opendeed kwam hij met veel kabaal de woning in, smeet de deur open tegen mij aan. Ik werd tegen de muur gedrukt. Hij liep regelrecht op mijn vader af, nam hem mee. Ik ben op de nek van genoemde Schaap gesprongen en heb met mijn vuist op z’n hoofd en gezicht geslagen. Ik was toen een meisje van 15 jaar oud. Genoemde Schaap gaf mij een klap en ik vloog van zijn rug af, viel en ben weggelopen de straat op. Voor de woning stond een overvalwagen en ik heb gezien dat vader en de vier familieleden werden “ingeladen”. Ik heb hen nooit meer teruggezien.”

Dezelfde dag werden de vijf om 20.15 uur ter inbewaringstelling gebracht door de Ambtenaar Capelle van bureau Joden Zaken (S.D.).

Michiel Leendert en zijn vrouw Lena kwamen op 7 augustus 1943 aan in Westerbork en werden in strafbarak 67 ondergebracht. Lena was toen zwanger, zij beviel op 17 oktober 1943 van hun zoontje Dick Michiel. Dit gezin werd op 25 januari 1944 op transport gesteld naar Auschwitz, alwaar Lena en Dick bij aankomst werden doorgestuurd naar de gaskamers, Michiel werd voor “werk” geselecteerd. Hij heeft ook in Gross-Rosen en Buchenwald gevangen gezeten en heeft de oorlog overleefd.

Ook Salomon en Vrouwtje kwamen op 7 augustus 1943 aan in Westerbork en werden in strafbarak 67 ondergebracht. Maar zij werden op 24 augustus 1943 al op transport gesteld naar Auschwitz. Salomon werd bij aankomst geselecteerd voor de gaskamers, Vrouwtje voor “werk”, zij overleed op 6 oktober 1944. Hun 2 dochters overleefden de oorlog.

Op 14 augustus 1943 kwam Michel aan in Westerbork, alwaar hij in barak 61 werd ondergebracht. Zijn vrouw heeft geprobeerd hem uit Westerbork te krijgen door onder andere aan te tonen dat hij gemengd gehuwd was en zij geen joodse ouders/grootouders had en dat het gezin nooit ingeschreven had gestaan bij de Hoofdsynagoge.

Zonen Jacob, Leendert en Daniël werden op 18 oktober 1943 gearresteerd. Jacob werd opgepakt “in een tuin grenzende aan de achterzijde van een der woningen van de Muiderschans, terwijl de andere drie werden aangetroffen in perceel Muiderschans 54 zijnde een door Joden verlaten perceel.” De derde persoon was een niet-Joodse man. Annie heeft het volgende over de arrestatie van haar broers verklaard: “Zij waren met elkaar bezig met het weghalen van goederen en spullen om deze voor joodse landgenoten in veiligheid te brengen. Zij hadden de sleutels van de mensen gekregen. Het waren van mensen woonachtig in de Sarphatistraat, namen zijn mij niet bekend. Op het moment dat mijn broers hiermee bezig waren en naar buiten liepen met koffers, werden zij door de SD opgepakt.”

De 3 broers werden op 28 januari 1944 ondergebracht in strafbarak 67 in Westerbork.

Op 3 maart 1944 werd Michel op transport gesteld naar Auschwitz, zijn zonen Jacob, Leendert en Daniël werden op hetzelfde transport gesteld. Ondanks alle moeite om hen uit Westerbork te krijgen. De zonen werden bij aankomst op 5 maart voor “werk” geselecteerd, Michel voor de gaskamers, alwaar hij 6 maart werd vermoord. De zonen hebben alle drie als overlijdensdatum 31 juli 1944 gekregen, Jacob zou in Auschwitz overleden zijn, zijn broers ergens in Midden-Europa.

Media bestand