Als 17 jarige werkte ik naast mn studie in een bakkerij in Rotterdam, op de Nieuwe Binnenweg. 1 van mijn collega's was een oudere dame met grijs kort haar, ze sprak Nederlands met een zwaar duits accent.
Van huis uit ben ik niet religieus opgevoed, maar mijn moeder vond het wel belangrijk dat we naar een christelijke school gingen.
Ik ben in 1961 geboren en het enige wat ik in mijn jeugd van de oorlog wist waren de verhalen die mijn moeder mij vertelde, die gingen dan meestal over het bombardement op Rotterdam, dat ze net op tijd in een schuilkelder kon schuilen, met haar kat in haar armen die ze net op tijd uit haar ouderlijk huis aan de Baan in Rotterdam had opgehaald. Ze vertelde over de hongerwinter, hoeveel honger ze had gehad, ze vertelde over Joodse mensen die een stukje zeep kregen om zogenaamd te douchen, maar er kwam geen water uit de douchekop maar gas en van dat gas gingen die mensen dood. Ze vertelde over luchtalarmen, executies van mensen zomaar op straat, en toen eindelijk de bevrijding...
Als kind was het een geliefd onderwerp voor mij, want ik kon geen genoeg krijgen van de verhalen over de oorlog, ook al waren het steeds dezelfde verhalen, voor mij was het een soort van spannend boek met een goed einde.
Enfin terug naar de bakkerij, zoals gezegd werkte ik daar om wat bij te verdienen naast mn studie, mijn collega vrouw/frau Antje sprak goed Nederlands met een duidelijk herkenbaar duits accent. Op een dag tijdens een gezamenlijke koffie pauze vroeg ze aan mij "Mag ik jou iets persoonlijks vragen?" Natuurlijk was mijn antwoord...ze vroeg me of ik van Joodse komaf was. Mijn antwoord was nee hoe komt u daar bij om dat te vragen??? Nou zei ze in de oorlog had ik joodse meisjes in huis die bij mij ondergedoken waren, en jij lacht op dezelfde manier als die meisjes. Oh was mijn antwoord. Het zat me niet lekker en toen ik eenmaal thuis was, vertelde ik het mijn moeder. Ze luisterde en zei niets, haar enige commentaar was "wat een rare vraag". en met dat antwoord kon ik het doen.
Maar het liet me niet los, en wederom vroeg ik aan mijn moeder, maar ma waarom vraagt mijn collega of ik van Joodse komaf ben?? Zo'n vraag stel je toch niet zomaar, en zo ging ik nog een tijdje door...uiteindelijk gaf ze toe...je bent Joods maar ik wil dat je er met niemand over praat, het altijd voor jezelf houd. Meisje meisje nooit met iemand over praten waren haar letterlijke woorden.
Maar oma dan..hoe heeft oma de oorlog overleefd? heeft ze in een kamp gezeten? Droeg ze een gele ster? en ben je getrouwd met papa in de oorlog omdat hij niet Joods was? Allemaal vragen waar ik ontwijkende, dus geen antwoorden op kreeg. en nu is er niemand meer aan wie ik het kan vragen.
De oorlog heeft mij altijd bezig gehouden, het Joods zijn ook, met vlagen ging ik op onderzoek uit, en liet het weer rusten, tot ik iemand ontmoette die zei "je hebt een mooi Joods koppie" en werd ik me weer bewust dat ik Joods was. Ik kreeg een davidster die ik om mijn hals droeg. Maar de woorden van mijn moeder galmden na in mn hoofd...meisje nooit met iemand over praten.
Dat is denk ik de reden waarom ik nooit verder durfde met mijn onderzoek...Het is door digitalisering ook een stuk makkelijker geworden je roots op te sporen. Dat is me ook gelukt, en weet ik inmiddels wie mijn familie is. Mede daardoor plopt er steeds een vraag op:
FRAU ANTJE! Haar achternaam ken ik niet. Inmiddels is ze ook niet meer in leven.
Maar is er iemand die weet ( wellicht kinderen of vrienden) die het verhaal van frau Antje kent?
Wat me bezig houd en wat ik graag zou willen weten is wie of welke meisjes er bij haar tijdens de oorlog ondergedoken zaten?
Omdat ik volgens Antje op hen lijk, vraag ik me af of dat familie leden zijn geweest...
Jeanine