Jozef Gerzon

Geboren: 04-04-1857 te Nieuweschans
Laatste adres: Westersingel 40 te Groningen
Weggevoerd: 27-05-1943 naar Westerbork, barak 61
Vermoord: 12-01-1945 te Bergen-Belsen

Jozef Lazarus Schoop, 1799-1874, met zijn kleinzoon Jozef Gerzon op zijn bar mitzvah, in Nieuweschans

Bron: familiearchieven

Jozef Gerzon wordt op 4 april 1857 geboren in Nieuweschans als eerste van de 12 kinderen van Juda Mozes Gerzon en Saartje Schaap‏.

Jozef’s vader is vleeshouwer, met vanaf 1858 een slagerij aan de Oude Ebbingestraat. Na diens dood in 1878 wordt het bedrijf door zijn moeder voortgezet als Firma Weduwe Gerzon. Later krijgen Jozef (directeur) en zijn broer Mozes de leiding van het bedrijf en wordt het in 1892 gevestigd in een aantal panden aan het toen nog ongedempte Boterdiep.

Het bedrijfsgebouw van de N.V. Gerzons Vleeschconservenfabriek, met op de achtergrond de fabrieksschoorsteen

Ze specialiseren zich in het conserveren van vlees.

De ‘N.V. Gerzon’s Vleeschconservenfabriek’ (1910) is een succesvolle onderneming met op het hoogtepunt 77 werknemers. Als gevolg van de economische crisis sluit het bedrijf in 1930.

Jozef trouwt op 16 december 1888 in Groningen met Rebecca (Betty) Hildesheim, wier familie een bakkerij in de Folkingestraat heeft. Ze krijgen vijf kinderen: Julius 1889, Mietje Mirjam 1891, Sara 1892, Izaak Philip 1894 en Maurits Jozef 1895.

Jozef en Rebekka zijn actieve zionisten, maar blijven in Nederland, in tegenstelling tot hun kinderen later. De kinderen overleven allemaal de oorlog en wonen verspreid over de hele wereld.

Vanaf 1 januari 1921 wonen Jozef en Rebekka aan de Westersingel, soms met enkele kinderen en kleinkinderen.

 

Jozef en Rebecca Gerzon, met hun dochter Mirjam en zoon Izaac Phillip

 

Jozef Gerzon met zijn zoon Izaak Philip en twee kleinzonen, Joost Gerzon, zoon van Jules, en Joop Gerzon, zoon van Maurice. Bron: familiearchieven

Bron: familiearchieven

Jozef Gerzon is maatschappelijk geëngageerd; hij zet zich in voor het oprichten van bejaardentehuizen. Wegens zijn werk als voorzitter van de ‘Vereniging Beth Zekenim, Inrichting voor Israëlitische ouder van dagen’, wrodt hij in I933 door Koningin Wilhelmina benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje Nassau.

Op 23 april 1934 overlijdt Rebekka‎, ze is dan 72 jaar oud.
Op 8 februari 1938 komt Susanna van Messel ook op Westersingel 32 wonen. Ze werkte vermoedelijk als huishoudster voor Jozef.
‎Jozef komt op 27 mei 1943 aan in Westerbork. Op 11 januari 1944 wordt hij gedeporteerd naar Bergen-Belsen. Hij overlijdt op 12 januari 1945. Hij is dan 87 jaar oud.

De oudste zoon van Jozef, Jules, zijn echtgenote Dean en hun twee dochters Betty en Mirjam, zijn kleindochters, zijn met hem in het concentratiekamp, maar overleven. Op 8 juli 1945, in haar eerste brief naar de familie na hun terugkomst naar Nederland, schrijft Dean het volgende over het overlijden van Josef Gerzon: “Vader stierf op 12 januari 1945 vanwege fysieke aftakeling… in vreselijke omstandigheden, in het donkere stinkende gat dat barak wordt genoemd, vervuild en krioelend met luizen. Het was voor ons een harde slag. De onvergetelijke indruk toen ze ons kwamen vertellen dat zijn leven over was. Het leven in Bergen-Belsen was een continu gevecht voor ons eigen leven; we moesten de kraan van onze emoties afsluiten, anders hadden we niet overleefd.”

Testament Jozef Gerzon in Bergen-Belsen
Bron: https://data.jck.nl/search/?q=jozef+gerzon

Foto Jozef Gerzon | Bron: geni.com

Moge zijn ziel geborgen zijn in de bundel van het leven van de Eeuwige
Tihiyeh nafsho tzrurah be tzror hachaim et YHVH Eloheicha
I Samuel 25:29

Bronnen: familie archieven; Boiten-Ast, L., & Zaagsma, G., De Folkingestraat, Egbert Forsten, 1996