De machinefabriek Stork in Hengelo gedenkt op 23 april 1946 (exact drie jaar nadat hier de April-meistakingen van 1943 zijn begonnen) de 28 collega’s die tijdens de bezetting zijn overleden. Onder hen vier Joden. In aanwezigheid van alle 3000 personeelsleden en van minister-president Willem Schermerhorn laat de fabriek die middag een plaquette met alle namen onthullen. In haar bedrijfsblad, de Hengelosche Fabrieksbode, drukt ze die op 4 mei 1946 nogmaals af, nu aangevuld met een foto en een korte beschrijving.
Over David van Gelder, het jongste slachtoffer, staat te lezen: ‘Kwam op 10 Februari 1941 als loopjongen in dienst bij de fabriek. Op 26 Augustus 1942 werd hij om zijn geloof weggevoerd en keerde niet terug.’ De formulering valt op: ‘Om zijn geloof.’ De plaats waar hij overlijdt, is dan in elk geval bij de fabriek nog onbekend. Inmiddels weten we dat het Auschwitz is, waar David een halfjaar later omkomt.
De plaquette uit 1946 krijgt op 4 mei 2020 een uitbreiding. Voortaan hangen naast de namen de portretfoto’s. Zo ‘veranderen de namen op de plaquette weer in mensen van vlees en bloed. Sommigen kijken ons zelfs aan. Zo zijn ze weer in ons midden. Deze mannen en vrouwen waren mensen zoals wij, met idealen, verlangens en wensen. Allemaal droomden ze van een leven in een vrij land. De oorlog heeft alles afgesneden. Sommigen kwamen om tijdens bombardementen, anderen tijdens of na gedwongen tewerkstelling in Duitsland, nog weer anderen werden door de bezetter gedood, door kogels of in concentratiekampen. Vier waren Joden: schuldig aan niets vielen ze ten prooi aan de rassenwaanzin van de nazi’s.’
Davids foto wordt als laatste opgehangen, hij is de jongste immers. Over hem wordt op 4 mei 2020 gezegd: ‘Hij is 14 als hij bij Stork als loopjongen begint. Op zijn foto zien we zowel trots als branie. Hij hoort er nu bij, zijn toekomst gaat beginnen. Maar op 26 augustus 1942, enkele dagen na zijn 16de verjaardag, houdt zijn toekomst alweer op. Die dag moet hij zich als Jood melden. Hij zal naar Westerbork zijn weggevoerd en vandaar naar Auschwitz. Een halfjaar later is niet alleen zijn toekomst maar ook zijn leven voorbij.’
