Vermoord: de violist Moses Slager (1880-1943)
Moses Slager, geboren in Nederland in 1880, was vanaf 1906 violist in het Frankfurter Opera Orkest. In 1935 werd hij door het naziregime als jood ontslagen, in 1943 gearresteerd, naar Auschwitz gedeporteerd en daar vermoord.
"Het doet me veel plezier dat de collega's van het operahuisorkest, die bekend staan als echte en oprechte nationaal-socialisten, op een collegiale manier met mij blijven omgaan. Van mijn kant beschouw ik dit als een blijk van vertrouwen. Het is niet mijn schuld dat ik een Jood ben, maar ik kan zonder arrogantie zeggen dat ik altijd eerlijk en correct ben geweest tegenover mijn medemensen." (Moses Slager, 22 juli 1933)
De zoon van een koopman, Moses (ook: Mozes) Slager werd geboren op 28 april 1880 in Kampen, Nederland. Hij is sinds 1909 getrouwd met Emilie Sander uit Darmstadt. Het huwelijk blijft kinderloos. Na de middelbare school ging Moses Slager van 1896 tot 1901 naar de gemeentelijke muziekschool in zijn geboorteplaats.
Vanaf oktober 1900 was hij lid van het Krefeld City Orchestra. Slager werkte vervolgens van oktober 1901 tot april 1903 als violist in het Kaim Orchestra onder Felix Weingartner in München. Hij speelde tot half juli 1906 in het Heidelberg City Orchestra. Moses Slager werd op 15 juli 1906 lid van het Frankfurter Opera Orkest. Daar is hij werkzaam als tweede violist. In 1931 mag hij zijn 25-jarig dienstjubileum vieren. In de loop van de algemene inkrimping moet de 52-jarige het orkest al in 1932 verlaten. Maar hij kan zich met succes verdedigen tegen pensionering wegens arbeidsongeschiktheid.
Van 1 tot 5 april 1933 moest Moses Slager verlof opnemen, opgelegd door waarnemend operaregisseur Carl Stueber. De motivering luidt "om de rust in het operagebouw te bewaren en om elke verstoring van de bedrijfsvoering te voorkomen, wordt u hierbij tot nader order per direct verlof verleend". Wegens aanklachten van oud-collega's stelt de theaterdirectie een onderzoek in tegen de muzikant, die wordt beschuldigd van een onvriendelijke houding jegens Duitsland tijdens de Eerste Wereldoorlog. De onderzoeken leiden tot geen geldige aanklacht tegen Slager. Integendeel, op voorstel van algemeen directeur Meissner werd hij op 27 november 1933 benoemd tot gemeentelijk kamermusicus.
In juli van het volgende jaar deelde Meissner het personeelsbureau echter na verdere aantijgingen mee dat de violist kon worden weggelaten als er een vervanger kon worden gevonden. Hij wendt zich tot de consul van Nederland voor hulp. Na opnieuw zijn collega's te hebben ondervraagd, pleit de administratief directeur nu voor het ontslag, dat op 31 maart 1935 plaatsvindt: "De kamermusici ... en Slager, door kleine maar constante hatelijkheid tijdens de oorlog, in de naoorlogse periode en voor de opschudding, die altijd zo voorzichtig waren dat de heren nooit gepakt konden worden, werd het samenwerken erg moeilijk gemaakt en werd er een opwinding in het orkest gedragen die uiteindelijk zou worden opgelost door hun voorgenomen ontslag en alleen in het voordeel kan zijn van de hele orkest. Op 2 juli 1935 wees de Pruisische minister van Binnenlandse Zaken de klacht van Slager tegen het ontslag af. Sinds eind 1934 is Slager met ziekteverlof vanwege een zenuwinzinking. Alleen zijn collega Friedrich Dippel steunt hem openlijk. Tegelijkertijd vecht Slager voor het afdwingen van zijn pensioenaanspraak. Vanaf 1 oktober 1935 krijgt hij eindelijk een klein pensioen, dat begin 1942 echter met 37 procent wordt verlaagd.
Moses Slager wordt op 8 maart 1943 gearresteerd omdat hij zijn joodse afkomst zou hebben verzwegen voor het voedingsbureau en zijn bonkaarten daarom geen discriminerende "J" kregen. De muzikant werd gedeporteerd naar het vernietigingskamp Auschwitz, waar hij op 20 juli 1943 op 63-jarige leeftijd werd vermoord. Ook zijn vrouw wordt het slachtoffer van de Holocaust.
Moses Slager staat vermeld op de plaquette van de Stadsschouwburg.
Deze levensbeschrijving van Mozes Slager is overgenomen van de website : https://www.frankfurt1933-1945.de