Op het IISG bevinden zich twee jeugdfoto's van Matthieu (http://search.socialhistory.org/Record/1456940
en
http://search.socialhistory.org/Record/1456938)
Matthieu Lopes Cardozo zat in het verzet. Hiertoe beschikte hij over een WA-uniform. Gekleed in dat uniform bezocht hij enkele keren zijn ouders, die waren ondergedoken op Hugo Verrieststraat 87A in Den Haag bij Rinus en Greet Pelgrom. Dat dit te zeer opviel was een van de redenen waarom de Pelgroms verhuisden naar de Kloveniersburgwal 91 in Amsterdam. De ouders van Matthieu verhuisden mee, en Matthieu zelf zou hier ook kort ondergedoken hebben gezeten. De ene bron zegt dat Matthieu werd gearresteerd bij een uitwijkpoging naar Frankrijk, volgens een andere bron toen hij joden naar Zwitserland probeerde te smokkelen.
Na de ontruiming van KZ Auschwitz is hij in het A.K. Mühldorf (een buitencommando van KZ Dachau) terechtgekomen. Zijn gevangenennummer in Auschwitz was 173.590, in K.L. Dachau was het 140.193.
Zijn moeder heeft bescheven hoe ze hem in Auschwitz nog twee keer zag:
‘Op een morgen was het of ik versteende van schrik. Tussen deze mannen zag ik ineens mijn zoon lopen, die een paar maanden voor mij, bij een uitwijkpoging naar Frankrijk, was gegrepen en van wie ik sindsdien niets meer had gehoord. Nu zag ik hem terug tussen deze rij ontredderde mensen. De groep was al bijna voorbij toen ik hem herkende. Ik riep zijn naam, maar daar ik in het midden van de rij liep, zag hij mij niet toen hij omkeek. De volgende morgen zorgde ik ervoor dat ik aan de kant liep waar de mannen ons passeerden en toen konden wij haastig enige woorden wisselen. Hij vroeg zijn zuster, die naast mij liep of zij wel voorzichtig was met haar voeten; als kind had zij er zo vaak last van gehad.
Mijn dochter was zeer ontroerd. "Hoor je het mam, hij vraagt naar mijn voeten."
Na een paar dagen waren het weer andere groepen die ons passeerden. Mijn zoon heb ik hierna niet meer gezien.’
Na de oorlog heeft het Informatiebureau van het Nederlandse Rode Kruis vastgesteld dat hij in Opper-Beieren is overleden, niet eerder dan 28 april 1945, maar uiterlijk op 6 mei 1945. In de officiële registers is vermeld als overlijdensplaats “Duitsland” en overlijdensdatum “6 mei 1945”.
Bron: Bart de Cort, Rinus Pelgrom 1902-1970; Het leven van een beroepsrevolutionair, of het belang van directe actie (verschijnt 2020); Greet van Amstel, 'Auschwitz, waar de rails ophielden', in: M. Smedts (samensteller), Den Vaderland getrouwe. Een boek over oorlog en verzet, Geschreven door mensen die beleefd hebben wat ze schreven (Amsterdam 1962)