Rosa Strauss werd op 24 februari 1911 in Bochum geboren. Haar ouders waren Emil Strauss en Johanna Strauss-Mendels. Haar vader was veehandelaar en slager. Op 5 februari 1937 trouwde Rosa in Bochum met de 5 jaar oudere Erich Gottschalk. Kort na de bruiloft vluchtte Rosa’s familie via Nederland naar Engeland. Van daaruit vluchtten ze naar Zuid-Afrika. Rosa en Erich wilden zich niet uit Duitsland laten verjagen.
Erich was opgeleid als textielkoopman, maar onder druk van de nazi-maatregelen moest hij in het bedrijf van zijn ouders gaan werken, een groothandel in reclamematerialen. Tijdens de Kristallnacht werd de zaak volledig vernield. De volgende dag werd hij opgepakt en naar het concentratiekamp Sachsenhausen gebracht. Rosa bleef alleen achter. Doordat Rosa kon aantonen dat ze emigratieplannen hadden, werd Erich op 11 december 1938 weer vrijgelaten.
Rosa en haar man vluchtten naar Nederland, waar ze in een opvangkamp in Hoek van Holland terechtkwamen. Ze waren van plan om verder te vluchten, maar ze werden ingehaald door de Duitse inval in mei 1940. Rosa en Erich werden naar vluchtelingenkamp Westerbork gebracht. Daar werd op 21 juni 1941 hun dochter Renée geboren. Doordat ze al in de vluchtelingentijd in het kamp zaten, werden ze voorlopig niet op transport gesteld.
Ze waren ‘Alte Lagerinsassen’ maar op 4 september 1944 werden Rosa, Erich en Renée Gottschalk toch naar Theresienstadt op transport gestuurd. Daar bleven ze maar een maand. Vanuit Theresienstadt werd het gezin een maand later doorgestuurd naar Auschwitz. Rosa en Renée werden hier direct na aankomst vermoord, op 6 oktober 1944. Erich werd uitgekozen om te werken.
Hij overleefde het buitenkommando Tschechowitz. Vlak voor de bevrijding werd hij met de dodenmarsen lopend voor het oprukkende Russische leger uitgestuurd. Erich Gottschalk kon dit niet volhouden en viel neer, maar werd geholpen door Poolse boeren. Op 6 juni 1945 keerde hij terug naar Amsterdam. Rosa Gottschalk-Strauss is 33 jaar geworden, haar dochtertje Renée drie jaar. Als blijvende herinnering aan hen ligt in het Herinneringscentrum Kamp Westerbork een bijzonder foto-album: het baby-album van Renée Gottschalk.
Bron: WesterborkPortretten