Nechmije Stiel

23 april 1944, Havelte

Door: Jardena Gil

Nechmije Stiel had al in 1912 de Nederlands Hervormde Godsdienst aangenomen. Later huwde hij een niet-Joodse vrouw. Als gemengd gehuwde Jood werd hij tewerk gesteld in werkkamp Havelte. Op 23 april 1944 kwam hij daar om het leven toen het werkkamp met mitrailleurvuur door Anglo-Amerikaanse vliegtuigen werd bestookt.

Nechmije Stiel werd op 20 juli 1892 in Podgorze (toen in Oostenrijk, nu in Polen) geboren als zoon van Aron Stiel en Szyifra Wasserstrum. Met zijn eerste vrouw Chaja Maiti Goldman had hij al in 1912 de Nederlands Hervormde Godsdienst aangenomen. Zij kregen samen twee zonen:Samuel (1913) en Daniel Thomas (1919). Nadat zij in 1928 overleed, trouwde hij met de niet-Joodse Helena Maatje Haarsma. Zij woonden vanaf 1931 in Tilburg.
Nechmije was al sinds 1932 als koster werkzaam in de Nederlands Hervormde kerk. In november 1941 deed een Tilburgse NSB’er bij de politie aangifte dat er in de Nederlands Hervormde kerk een Jood kwam, die er zelfs koster was. Deze moest daar volgens hem verdwijnen omdat de kerk een gesubsidieerde instantie was en het gebouw een openbaar gebouw. Dominee P. van der Wal nam Stiel in bescherming tegen de aantijgingen van de NSB'er, die weliswaar ook lid was van de hervormde gemeente, maar volgens de dominee nooit ter kerke kwam en in de jaren dertig nog lid was geweest van de Communistische Partij van Nederland.
Nechmije Stiel werd naar werkkamp Havelte voor gemengd gehuwde Joden gestuurd. Op 23 april 1944 kwam hij daar om het leven toen het werkkamp met mitrailleurvuur door Anglo-Amerikaanse vliegtuigen werd bestookt. Daniel Thomas en Samuel overleefden de oorlog.
(bron: http://www.regionaalarchieftilburg.nl en `Vanaf de Bisschopsberg gezien: Havelte, Een Drentse Gemeente Rond De Tweede Wereldoorlog' door J.M. van der Torre)