Op zoek naar……..
Afgelopen zomer (2014) ben ik betrokken geraakt bij de Stichting Stolpersteine Steenwijk. Stolpersteine ofwel struikelstenen zijn kleine gedenktekens voor de huizen van mensen die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Op de stenen zijn in een messing plaatje van 10 bij 10 centimeter de naam, het geboortejaar en de overlijdensplaats en datum van overlijden gestanst. Jan van Rossum schreef:
51 Portretten: de vermoorde Joden van Steenwijk uit de schaduw. Daarin kon ik lezen over welke mensen in Steenwijk hebben gewoond en zijn vermoord. Ik verdiep me in een gezin dat op een adres vlak bij mij woonde, de familie Gersom Gosschalk (geb. 14-1-1899) zijn vrouw Saartje Gosschalk-Slager (geb. 13-5-1894) en hun zoontje Heiman Gosschalk (4-10-1936). Wie waren ze? Met het boek van Jan van Rossum zoek ik naar meer informatie en foto’s. Saartjes vader zat in de veehandel. Hij had een slagerij in de Gasthuisstraat in Steenwijk. Tijdens de open dag op
11 oktober van het gemeentearchief vond ik bij de tafel van de historische vereniging mooi beeldmateriaal van de veemarkt en de veehandelaren. Kun je nu niet meer voorstellen al dat vee op de markt. Saartje gaat in 1915 in Wijhe wonen en werkt als onderwijzeres op de openbare school. Deze school staat er niet meer ontdek ik in Wijhe. In de oudheidskamer Wijhe hebben vrijwilligers van de historische vereniging me geholpen met het zoeken naar foto’s en informatie over de woonadressen. Bij de schoolfoto’s is bijgaande foto gevonden waarop Saartje staat als juf. Wat waren we blij toen we deze foto hadden gevonden! Saartje leert Gersom Gosschalk uit Deventer kennen. In 1933 laat ze zich weer inschrijven in Steenwijk en op
15 november trouwen Gersom en Saar in de synagoge van Steenwijk. Ze gaan in Deventer wonen en na een jaar beviel Saartje van een doodgeboren kindje. In 1936 wordt er een jongetje geboren: Heiman David. In 1941 begint de ene maatregel na de andere van opsporing en discriminatie van joodse personen. Zo wordt in 1942 werd Gersom opgeroepen zich te melden in het joodse werkkamp Vledder. Ze laten zich weer inschrijven in Steenwijk. Het lukt Gersom uit het kamp Vledder te vluchten en samen duiken ze onder….maar het gaat mis. Op 30 april 1943 worden ze als strafgevallen opgesloten in de strafbarakken van Westerbork. Vier dagen later gingen zij op transport naar Sobibor. Op 7 mei 1943 werden zij in Sobibor vermoord. Saartje zou de 13e jarig zijn geweest denk ik dan, 49 jaar, 7 keer 7, je jubeljaar…..Ook in het gemeentearchief van Steenwijk zoek ik naar sporen van hun geschiedenis. Het meest indrukwekkend vond ik het zien van de aangifte van overlijden. Dat komt dan toch anders binnen. Een heel gezin overleden in Sobibor. Omdat zij joodse mensen waren.
Steenwijk, 18-11-2014. Wieske Veldhuis.