Machiel en zijn vrouw Maria van Moppes-Salomon zaten ondergedoken bij de familie Van Barneveld aan De Savornin Lohmanstraat 18 in Veenendaal. Hoe zij daar precies terecht kwamen is niet duidelijk. Onderduikgever Willem van Barneveld (1888-1945) was gemeenteraadslid voor de SDAP en wellicht had hij via zijn partijlidmaatschap contacten in Amsterdam. Een kleinzoon beschreef Willem van Barneveld als een “grote goedzak”. Tijdens de onderduik bestond het gezin uit zijn echtgenote Nel en zijn zoon Gerard. Zijn oudere dochters waren getrouwd en uithuizig.
Dochter Alida Jacoba woonde met echtgenoot Jan Bruijs en hun driejarig zoontje op de hoek van De Savornin Lohmanstraat/Nicolaas Beetsstraat (toenmalig nummer 128, nu nr. 120). In dat huis worden David en Maurits – de twee zonen van het echtpaar Van Moppes – ondergebracht. David was rond de zestien en Maurits rond de veertien jaar. De jongens zitten daar op zolder en er wordt daar zelfs een doorgang gemaakt naar het huis van de buren – de familie Sterkenburg op nummer 130 – zodat ze bij onraad weg kunnen komen.
Zoals aangegeven verbleven Machiel en Marie bij Willem en Nel Van Barneveld. Om aan eten te komen, werden bonkaarten bezorgd via het verzet. Helaas speelde een bezorgster dubbelspel. Ze had zelf een half-joodse echtgenoot, die ze uit handen van de Nazi’s wilde houden. Waarschijnlijk onder druk gezet, heeft ze de bewoners van De Savornin Lohmanstraat 18 verraden.
Op 19 april 1944 arriveerde om half elf ’s morgens een arrestatieteam van drie Veense politieagenten. Een huiszoeking volgde, waarbij de twee onderduikers werden gearresteerd, alsmede Van Barneveld en zijn zoon. De vier werden lopend afgevoerd. Bij de Markt kon zoon Gerard - tussen het toegestroomde publiek -wegkomen. Hij zou de oorlog overleven. Willem van Barneveld bracht een aantal weken door in het politiebureau van Gelders Veenendaal. Daarna werd hij afgevoerd. Hij overleefde de concentratiekampen Vught en Sachsenhausen, maar stierf op 26 februari 1945 alsnog in Buchenwald.
Volgens opgevraagde informatie bij “Herinneringscentrum Kamp Westerbork” werden Machiel en Marie van Moppes op 19 mei 1944 vanuit kamp Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz. Dit was het enige transport dat ooit gefilmd is en waarvan de opnames bekend staan als de Breslauer film. Op 30 november 1944 kwam Marie van Moppes om in Auschwitz. Haar man Machiel kwam in januari 1945 uiteindelijk terecht in een buitenkamp van Dachau. In dat zogenaamde Außenkommando Mühldorf stierf hij op 20 maart 1945 aan ‘hartzwakte’.
Hun zoons David en Maurits werden na de arrestatie van hun ouders gewaarschuwd en kregen snel een nieuw onderduikadres. Zij overleefden de oorlog en beide broers stichtten een gezin. Inmiddels zijn David en Maurits van Moppes overleden.
De gegeven informatie is gebaseerd op een artikel dat ik schreef voor het maandelijks kerkkrantje “Alpha Express” van de Hervormde Gemeente Veenendaal, wijk 9. In de rubriek “Weten waar we wonen” worden de straatnamen van onze wijkgemeente (Veenendaal-Oost) toegelicht. In dit geval ging het om het Van Barnevelderf. De informatie werd verkregen door bronnenonderzoek en vraaggesprekken.