Verhaal

In Memoriam

Isaac Bruinvels wordt in 1898 geboren als zoon van Abraham Bruinvels en Margaretha Waas. Het echtpaar krijgt in totaal tien kinderen. De vader van Isaac werkt als losman en het gezin woont op een aanzienlijk aantal adressen in Amsterdam. De ouders van Isaac sterven respectievelijk in 1912 en 1916.

In december 1914 vertrekt Isaac naar Rotterdam en wordt daar opgenomen in het gezin van zijn zus Reine. In 1915 keert hij terug naar zijn geboortestad maar keer later terug naar Rotterdam. Zijn broer Barend, ook losman, komt met zijn gezin in 1916 naar Rotterdam. Een maand na de dood van zijn vader gaat Isaac bij zijn broer in Rotterdam wonen. Op enig moment krijgt Isaac een relatie met de bijna vijf jaar oudere Hanna. Samen krijgen zij drie zonen en een dochter die allemaal in de oorlog zullen omkomen. Tussen de geboorte van hun tweede en derde kind trouwt het stel. Isaac junior (1921) is dit derde kind. Hij groeit op in Rotterdam en wordt in mei 1925, nog geen vier jaar oud, opgenomen in Het Apeldoornsche Bosch. Wat opvalt is dat moeder Hanna nog geen vier maanden later ook wordt opgenomen. Zij blijft ruim drie jaar in Het Apeldoornsche Bosch en keert daarna terug naar Amsterdam.

Isaac wordt in mei 1932 overgeplaatst naar De Bergstichting in het Noord-Hollandse Laren. Zijn broertje Abraham woont hier al sinds oktober 1930. Als nieuwkomer staat Isaac in De Judeer, het blad van De Bergstichting. Later dat jaar komt zijn naam nogmaals voor in deze publicatie omdat hij samen met anderen geïnstalleerd wordt als welp bij de padvinderij. Isaac junior keert echter terug naar Het Apeldoornsche Bosch, waarschijnlijk na 1 januari 1940.

Isaac senior en Hanna gaan uit elkaar en de scheiding is in augustus 1931 officieel. Isaac trouwt opnieuw, ditmaal met Eva Nabarro, en de plechtigheid vindt plaats op 21 oktober 1931 te Amsterdam. In juli 1939 wordt Isaac senior zelf als ‘gesticht patiënt’ in Het Apeldoornsche Bosch opgenomen. Vader en zoon zijn aanwezig op het terrein van Het Apeldoornsche Bosch als de bezetter in de nacht van 21 op 22 januari 1943 de Joods-psychiatrische instelling ontruimt. De patiënten en de kinderen van Paedagogium Achisomog worden als eerste hardhandig in vrachtauto’s geladen. De leiding van deze brute, wrede ontruiming is in handen van SS-Hauptsturmführer Ferdinand Hugo Aus der Fünten.

De vrachtwagens rijden af en aan naar station Apeldoorn waar een trein met veertig goederenwagons klaar staat. Dorpelingen horen het geschreeuw en gekrijs van de vele patiënten. Aus der Fünten slaat op het station het hele proces gade. Over de aankomst van dit transport op treinstation Auschwitz zijn verschillende lezingen gegeven. Zo zouden er op het treinstation van Auschwitz gaten zijn geboord in de wagons om de patiënten te kunnen vergassen. Als dit werkelijk heeft plaatsgevonden, dan is een mogelijke verklaring dat de nazi’s zo hebben willen voorkomen dat het geschreeuw en gekrijs zich in het vernietigingskamp zelf zou herhalen als de patiënten van het treinstation naar het kamp zouden worden getransporteerd. De personeelsleden uit de laatste wagon zouden, met hulp van anderen gevangenen, de omgebrachte patiënten in brandende kuilen hebben moeten gooien. Enkele personeelsleden zijn tijdens deze ‘werkzaamheden’ zelf omgekomen. Er zijn ook getuigenissen van een andere gang van zaken: de gedeporteerden zouden niet zijn vergast, maar levend in kuilen verbrand zijn.

Dit alles vindt plaats in de periode waarin Auschwitz-Birkenau nog geen crematoria heeft. Gebruikelijk in deze periode was dat de nazi’s de omgebrachte Joden in kuilen verbrandden.

In september 1933 wordt Hanna opnieuw in Het Apeldoornsche Bosch opgenomen. Ze zal hier precies drie jaar verblijven. Hanna hertrouwt in 1937 met de niet-Joodse Frederik Roode (1885-1945). Op 17 november 1942 wordt Hanna Grootkerk-De Roode gearresteerd in Rotterdam en gevangen gezet in het Huis van Bewaring Noordsingel in Rotterdam. Een dag later wordt Hanna naar Kamp Westerbork overgebracht. Hier wordt ze enkele dagen later geregistreerd. Hanna Grootkerk wordt op de lijst van personen gezet die 17 januari 1943 naar Het Apeldoornsche Bosch zullen worden overgebracht. Zij wil wellicht naar haar zoon Isaac of mankeert inderdaad iets. Zij wordt echter om onbekende reden van de lijst geschrapt en dat blijkt haar redding: Hanna wordt in juli 1943 uit Westerbork ontslagen, waarschijnlijk omdat ze een gemengd gehuwd had met Frederik Roode.

22 mei 2022