Biografie

Het lot van Emanuel Zomerplaag, zijn vrouw Lea Vos en hun kinderen Henriette en Leendert.

Lea Vos was een dochter van Leendert Vos en Esther Porcelijn. Zij was op 30 October 1906 in Amsterdam geboren als eerste van de zes kinderen uit het gezin Vos. Zij ging in Augustus 1913 met haar ouders, broer Hijman en zus Rachel naar Antwerpen en woonden daar in de Bleekerijstraat 1. In 1914 keerden zij weer terug naar Amsterdam waar toen in Mei haar broer Hartog werd geboren. Twee maanden later, weer terug in Antwerpen, woonden zij in de Rolwagenstraat 9 totdat zij in 1916 terugkeerden naar Amsterdam, waar haar vader Leendert Vos in 1919 is overleden en begraven werd op de Joodse Begraafplaats in Diemen.

In Amsterdam verhuisde Lea’s moeder Esther Porcelijn van de Hertzogstraat 6 naar de Tugelaweg 129 II en Lea en haar broers en zussen woonden daar toen óók. Op 22 Mei 1929 trouwde Lea in Amsterdam met Emanuel Zomerplaag, een zoon van Gerrit Zomerplaag en Henriette Schabraq. Emanuel was geboren op 11 Mei 1906 in Amsterdam en werkte als vertegenwoordiger voor een chloorfabriek.

Nadat het huwelijk was gesloten, vertrokken Lea en Emanuel op 3 Juni 1929 naar Antwerpen, waar op 27 Februari 1930 hun dochter Henriette werd geboren. Hun tweede kind, Leendert werd op 6 October 1931 in Amsterdam geboren. Het echtpaar Zomerplaag woonde in Amsterdam vervolgens nog in de Ben Viljoenstraat, het Afrikanerplein, de Tugelaweg, de Lepelstraat en de Vrolikstraat.

Emanuel en Lea zijn officieel op 17 September 1943 in Amsterdam geregisteerd als gescheiden maar zij woonden al enkele jaren daarvoor al niet meer samen. Op 30 November 1938 vertrok Emanuel naar Vorst (Frans Forest genoemd) in de regio Brussel en op 19 April 1940 kwam Emanuel vanuit het Brusselse Schaerbeek terug in Amsterdam bij zijn zwager Gerrit Trompetter in de Hofmeyrstraat 44, die met zijn zuster Sara Zomerplaag gehuwd was, maar vertrok daar weer op 5 Augustus 1940 naar Den Haag. Hij werd in 1941 bij de Joodse Raad in Den Haag geregistreerd op het adres Haagschestraat 125.

Lea en haar kinderen Henriette en Leendert werden in 1941 door de Joodse Raad geregistreerd op het adres Albert Cuypstraat 225 in Amsterdam, waar zij al op 14 November 1938 kwamen wonen. Daarvoor hebben zij nog verbleven in de Kromme Mijdrechtstraat 85 I  en op de Tugelaweg 128 III. Lea voorzag zichzelf en van haar kinderen als naaister en strijkster, zeer waarschijnlijk werkte zij voor Paul Heijmann die eveneens op het adres Albert Cuypstraat 225 woonde en middels een advertentie in het Joodsche Weekblad lingerienaaisters zocht.

De Joodse Raadkaart van Emanuel Zomerplaag geeft aan dat hij op 1 April 1943 in Westerbork was en verbleef in barak 83, een ziekenbarak. Op 4 Mei 1943 werd hij als een “strafgeval”op transport gesteld naar Sobibor waar Emanuel Zomerplaag bij aankomst aldaar op 7 Mei 1943 onmiddellijk in de gaskamers werd vermoord.

Lea Zomerplaag-Vos en haar kinderen Henriette en Leendert echter werden op 16 April 1943 vanuit Amsterdam naar het concentratiekamp Vught overgebracht. Op 6 Juni werden de beide kinderen en hun moeder als begeleidster, met het zogenaamde kindertransport van Vught via Westerbork naar Sobibor gedeporteerd, waar Lea, Henriette en Leendert op 11 Juni 1943 in de gaskamers werden vermoord.

Bronnen o.a. het Felix Archief Antwerpen, vreemdelingen dossier Antwerpen 214439 en dossier uit Berchem nr. 15578 voor Emanuel Zomerplaag; het stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Gerrit Zomerplaag, Leendert Vos en Emanuel Zomerplaag, archiefkaarten van Emanuel Zomerplaag, Lea Vos en Henriette en Leendert Zomerplaag; diverse woningkaarten Amsterdam; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Emanuel Zomerplaag, Lea Zomerplaag-Vos, Henriette Zomerplaag en Leendert Zomerplaag; website ITS Arolson/kampkaart Vught van Lea Zomerplaag-Vos en Henriette en Leendert Zomerplaag; Transportlijst Westerbork-Sobibor van 4 Mei 1943 betr. Emanuel Zomerplaag uit het boek Vernietigingskamp Sobibor door Jules Schelvis.

Alle rechten voorbehouden