Biografie

Over Isaäc Cartoef.

Isaäc Cartoef was een zoon van Hijman Cartoef en Branca Dooseman. Hij was als jongste van de vier kinderen geboren op 5 Juni 1888 in Amsterdam. Het oudste kind van Hijman en Branca was Raphael, die op 18 Juli 1882 was geboren maar al op 22 Juni 1886 overleed. Vervolgens was er Betsy, die op 6 Maart 1884 geboren was en daarop volgde Salomon op 19 Juni 1886. Ook hij overleed al op hele jonge leeftijd op 20 December 1887.

Het gezin van Hijman Cartoef woonde op de Zeedijk 99 en vanaf 1884 in de Jodenbreestraat 20. Hij was diamantslijper en overleed op 29 September 1902 als weduwnaar want zijn echtgenote Branca Dooseman overleed al enkele jaren eerder, op 28 October 1898.

Vanaf 1 October 1902 woonden Isaäc en zijn oudere zus Betsy op zichzelf. Zij verhuisden naar de Utrechtsedwarsstraat 157, in Juli 1904 naar de Leeuwenhoekstraat 3 en in November 1906 naar de Nieuwe Herengracht 193. Isaäc’s zuster Betsy trouwde op 13 Maart 1907 met Isaäc Leger en  betrokken toen woningen op diverse adressen in Amsterdam; zo woonden zij vanaf October 1915 in de Transvaalstraat 51 en vanaf 14 Februari 1927 in de Cilliersstraat 3 I in Amsterdam Oost. Isaäc Cartoef bleef al die jaren inwonen bij zijn zus en zwager en verdiende zijn brood als handelsreiziger.

Op 26 Mei 1922 trad Isaäc Cartoef in het huwelijk met de in 1914 van Hijman Stodel gescheiden Helena van Stratum. Hij trok bij Helena in, die vanaf Maart 1912 in de Wijttenbachtstraat 35 III woonde. In Februari 1928 verhuisden Isaäc en Helena naar de Cilliersstraat 3 I, waar een jaar eerder zijn zus Betsy met haar man Isaäc Leger kwamen te wonen en in Mei 1936 verhuisden Isaäc en Helena naar de Lekstraat 3 I in Amsterdam-Zuid.

Ten tijde van de verplichte registratie van alle Joden in Nederland in 1941, was Isaäc's vrouw Helena in het N.I.Z. opgenomen, het Nederlands Israelitisch Ziekenhuis, wat gevestigd was aan de Nieuwe Keizersgracht 104. Na haar ontslag uit het N.I.Z. kon zij niet meer terug naar haar oude adres in de Lekstraat en vond toen woonruimte op de Kloveniersburgwal 17 hs, van waar zij op 10 Maart 1943 werd gearresteerd en via Westerbork op 13 Maart 1943 vermoord in Sobibor.

Toen Helena in het N.I.Z. lag, is Isaäc Cartoef - al dan niet verplicht – nog verhuisd van de Lekstraat naar de Laing’s Neckstraat 3 in Amsterdam-Oost, vanwaar hij begin October 1942 werd opgepakt en afgevoerd naar Westerbork. Op 23 October 1942 werd hij op transport gesteld naar Auschwitz, waar hij op 26 October 1942 bij aankomst direct in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau werd vermoord.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Isaäc Leger en Isaäc Cartoef; archiefkaarten van Helena van Stratum, Isaäc Cartoef en Isaäc Leger; Amsterdams Bevolkingsregister en Overgenomen delen betr. Hijman Cartoef, Hijman Stode, Helena van Stratum en Isaäc Cartoef; woningkaart Amsterdam, Lekstraat 3 en het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Helena van Stratum en Isaäc Cartoef.

Alle rechten voorbehouden