Biografie

Over Joseph Stodel.

Joseph Stodel was de enige zoon van Hijman Stodel en Helena van Stratum en werd geboren op 10 Juni 1906 in Amsterdam, toen zijn ouders nog in de ’s-Gravesandestraat woonden, maar al snel daarna, op 10 November 1906 naar de Linneausparkweg 21 in de Watergraafsmeer verhuisden.

Het huwelijk van zijn ouders hield echter geen stand. Bij vonnis van de Rechtbank in Amsterdam werd hun huwelijk officieël op 28 Augustus 1914 ontbonden. Zijn vader was al in December 1911 naar Amsterdam vertrokken, terwijl zijn moeder en hijzelf pas in Maart 1912 volgden. Zij gingen inwonen bij de ouders en andere familie van zijn moeder in de Wijttenbachstraat 35 III in Amsterdam-Oost en Joseph ging met zijn moeder mee.

Zijn vader, Hijman Stodel vertrok naar Den Haag en trouwde daar op 21 Februari 1919 met de niet Joodse Catharina Christina Boekhout. Vanaf 1 Mei 1920 woonde zijn vader officieel bij zijn tweede echtgenote in de Witte de Withstraat 14 in Den Haag en op 1 Juni 1920 verhuisde de toen 16-jarige Joseph Stodel eveneens naar den Haag om bij zijn vader te gaan wonen. Op 2 September 1921 werd Joseph’s halfbroer Henri Stodel geboren en op 1 Juni 1926 verhuisde zijn vader met zijn nieuwe gezin én Joseph naar Rijswijk, waar zijn vader nog voor de oorlog, op 19 October 1939 overleed.

Inmiddels was Joseph Stodel handelsvertegenwoordiger geworden en trouwde hij op 30 Augustus 1933 in Rijswijk met de niet-Joodse Arendje de Weert, een dochter van Hendrik de Weert en Arendje Zomerdijk; zij was geboren in Amsterdam op 3 April 1904. Joseph en Arendje woonden na hun huwelijk in de Verhagen Metmanstraat 102 in Rijswijk. Op 23 Juni 1938 verhuisden zij naar de Juliana van Stolberglaan 135 in Den Haag en op 15 Juni 1939 naar de Laan van Nieuw Oost Indië 72.

Joseph’s huwelijk met Arendje de Weert hield echter ook geen stand: na het vonnis van de rechtbank van 27 Juni 1940 werd het huwelijk officieel op 9 October 1940 in Den Haag ontbonden. Voor zover kon worden nagegaan hadden Joseph en Arendje geen kinderen.

Na de scheiding verhuisde Joseph Stodel naar de Amalia van Solmsstraat 45 in Den Haag en werd ook op dat adres tijdens de verplichte registratie van de Joden in Nederland geregistreerd. Vermoedelijk heeft Joseph pogingen ondernomen om onder te duiken, hetgeen kennelijk niet is gelukt; op 4 Mei 1944 werd Joseph Stodel gearresteerd en afgevoerd naar Westerbork, waar hij terechtkwam in de strafbarak 67.

Op 19 Mei 1944 werd Joseph op straftransport gesteld naar Auschwitz met nog 452 andere gedeporteerden. Het vertrek van dit transport is vastgelegd in de Westborkfilm. Bij dit transport werden ook 245 Roma toegevoegd en in Assen werd de trein gekoppeld met 507 gedeporteerden van het 25e transport vanuit Kazerne Dossin in Mechelen.

Op 21 Mei 1944 kwam het transport aan in Auschwitz en zeer waarschijnlijk is Joseph Stodel nog in één van de “Arbeitskommando’s” in het Auschwitz complex tewerkgesteld.  Als De Russen vanuit het Oosten Auschwitz naderen, worden de nog arbeidsgeschikte gevangenen via z.g. evacuatietransporten afgevoerd naar andere concentratiekampen en/of arbeids-kommando’s. In Januari 1945 waren er een aantal van deze afvoer-transporten, waarvan in Januari zo’n transport vanuit het concentratiekamp Auschwitz I, Auschwitz III (Monowitz), het Arbeits- kommando Birkenau, het Kanada Kommando en het Buna Kommando is vertrokken naar Dachau.

De gevangenen moesten te voet naar Gleiwitz, via Gross Rosen en ± 20 Januari 1945 verder per trein vanaf Gleiwitz. Aankomst van dit transport of wat daar nog van restte in Dachau was ± 28 Januari 1945. Een aantekening van een getuige op Joseph Stodel’s registratiekaart van de Joodse Raad, de heer M. de Vries van de Insulindeweg 28 te Amsterdam, vertelt dat Joseph Stodel tijdens het transport van Auschwitz naar Dachau ten gevolge van uitputting is omgekomen.

Na de oorlog is in opdracht van het Nederlandse Ministerie van Justitie opdracht gegeven aan de Gemeente Den Haag om voor Joseph Stodel een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgesteld dat hij op 28 Januari 1945 in Midden Europa is overleden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, overgenomen delen betr. Hijman Stodel, Helena van Stratum en Joseph Stodel en Arendje de Weert; het Gemeente Archief den Haag, gezinskaarten Hijman Stodel en van Joseph Stodel; het archief van de Joodse Raad, registratiekaart van Joseph Stodel; de wikipedia website jodentransporten vanuit Nederland.nl en de Nederlandse Rode Kruis publicatie Auschwitz deel VI, de afvoertransporten uit Auschwitz en omgeving naar het Noorden en Westen en de grote evacuatietransporten/blz. 16, uitgegeven in Maar 1952; de overlijdensakte C456 opgemaakt in Den Haag op 2 Mei 1952 voor Joseph Stodel en een toevoeging van een bezoeker van de website.

Alle rechten voorbehouden