Biografie

Het lot van Gerson Goldberg en zijn vrouw Heintje Vos.

Gerson Goldberg was op 4 Maart 1909 geboren in Jaworzno in Polen als zoon van Marcus Goldberg en Chaja Tajgla. Gerson was kleermaker van beroep en hij bleek bij de volkstelling van 30 December 1930 in Amsterdam te wonen. Niet bekend is wanneer hij precies vanuit Polen in Amsterdam is aangekomen. Bij de genoemde volkstelling woonde Gerson Goldberg in bij “Majer Engelstein” op de (Nieuwe) Keizersgracht 48 huis. Op 11 April 1935 verhuisde “Majer Engelstein” naar de Euterpestraat 34 huis en Gerson verhuisde mee.

Op 1 December 1937 trad Gerson in Amsterdam in het huwelijk met Heintje Vos die daar geboren was op 12 November 1911 als de jongste van de tien kinderen van Isaäc Vos en Mietje Visser. Gerson woonde toen met zijn vrouw in bij “Gezin Klein” op de Plantage Middenlaan 86 II. Vervolgens trokken zij op 6 Januari 1938 in op de Plantage Kerklaan 17 bovenhuis bij “Wolffers” maar op 12 Augustus 1938 konden Gerson en Heintje een eigen woning betrekken in de Jan Lievensstraat 48 III in de z.g. Diamantbuurt in Amsterdam-Oud Zuid.

Op 1 October 1941 deed Gerson Goldberg aangifte van een poging tot diefstal bij de politie. In de nacht van 29 op 30 September 1941 hebben onbevoegden geprobeerd het slot van zijn winkeldeur van zijn zaak op de Haarlemmerdijk 49 te forceren hetgeen niet is gelukt. Er werd ook niets vermist, er was geen vermoeden, en de aangifte kreeg verder geen vervolg.

Volgens een aantekening op de registratiekaarten van de Joodse Raad zouden Gerson en Heintje en hun zoon Herman Goldberg, die op 3 Augustus 1939 werd geboren, zijn ondergedoken. Niet bekend is waar Herman werd ondergebracht; hij heeft uiteindelijk de Holocaust overleefd. Maar niet zijn ouders; zij waren ook “ondergedoken” maar in de nacht van 23 op 24 December 1942 werden zij door de Amsterdamse politie gearresteerd op het adres Cilliersstraat 27 huis, waar Heintje’s ouders en enkele van haar broers en zussen woonden en werden vervolgens bij bureau 11, het bureau “Joodsche Zaken” binnengebracht.

Het politierapport van 24 December 1942 luidde: Om 11.30 uur brengen de luitenant Van der Berg en rechercheur Kaptijn uit perceel Cilliersstraat 27 huis alhier, de volgende Joden: 1e Gerson Goldberg, geboren te Jaworzno in Polen op 4 Maart 1909, kleermaker van beroep, wonende in de Jan Lievensstraat 48 III alhier en 2e: diens vrouw Heintje Vos, geboren te Amsterdam op 12 November 1911, zonder beroep, eveneens wonende Jan Lievensstraat 48 III alhier.  Genoemde personen waren verhuisd zonder verhuisvergunning en blijven in bewaring ter voorgeleiding voor den S.D.

Gerson en Heintje werden ingesloten in de gevangenis op de Amstelveenseweg en bleven ter beschikking van de S.D. Zij werden in de nacht van 8 op 9 Januari 1943 vanuit Amsterdam doorgestuurd naar Westerbork, waar zij werden ingesloten in de strafbarak 66. Op 11 Januari werden zij beiden op transport gesteld naar Auschwitz waar zij ±14 Januari 1943 zullen zijn aangekomen.

Het is zeker dat bij aankomst in Auschwitz Gerson Goldberg is geselecteerd om als dwangarbeider ergens in het kamp "arbeid" te verrichten, maar van zijn vrouw Heintje Vos is dat onzeker. Uit de overlijdensregisters van Auschwitz wordt duidelijk dat Gerson Goldberg ongeveer vier weken later, op 18 Februari 1943 in Auschwitz is vermoord. Bij de naam van zijn vrouw, die op de transportlijsten in Auschwitz voorkomt als Heintje Goldberg, staan geen aantekeningen die duiden op een langer verblijf in het kamp. Dat houdt in dat Heintje Goldberg-Vos vermoedelijk bij aankomst in Auschwitz op ± 14 Januari 1943 direct in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau zou zijn vermoord.

Na de oorlog, toen het bovenstaande nog niet bekend was, werd op basis van getuigenissen van overlevenden door de Nederlandse autoriteiten vastgesteld dat Gerson Goldberg en vermoedelijk ook zijn vrouw Heintje Vos na 30 April 1943 niet meer in leven zouden kunnen zijn. Er is toen opdracht gegeven aan de gemeente Amsterdam om voor beiden aktes van overlijden op te maken waarin officiëel is vastgesteld dat Gerson Goldberg en óók zijn echtgenote Heintje Goldberg-Vos op 30 April 1943 in Auschwitz zijn overleden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Gerson Goldberg, archiefkaarten van Gerson Goldberg en Heintje Vos; Amsterdamse politierapporten van 1 October 1941, van 23 en 24 December 1942; woningkaarten Keizersgracht 48 en Euterpestraat 34 Amsterdam; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Gerson Goldberg, Heintje Goldberg-Vos en Herman Goldberg; website Memorial en Museum Auschwitz-Birkenau/ Auschwitz prisoners/Gerson Goldberg en Heintje Goldberg en de Amsterdamse overlijdensaktes voor Gerson Goldberg nr. 86 d.d. 26-5-1953 uit het A-register 100-folio 16 en voor Heintje Vos nr. 170 d.d. 5-7-1951 uit het A-register 81-folio 30.

Alle rechten voorbehouden