Verhaal

De familie van Esther de Leeuw en Heinrich "Henri" Kahn

Overlevenden

Door: Astrid

Dochter Esther was het eerste kind van Schoontje Polak en Abraham de Leeuw. Zij trouwde op 27 mei 1920 met Heinrich Kahn (door de familie Henri genoemd), handelsreiziger in stoffen uit Duttlenheim. Duttlenheim is een klein dorpje, dat onder de Rijn in de Elzas in Frankrijk ligt. Dit gebied heeft een rijke Joodse geschiedenis. Henri Kahn was de zoon van graanhandelaar en koopman Salomon Kahn en Dorothea Celestine Weill. Dorothea was geboren in Duppigheim, een klein dorpje naast Duttlenheim.

In de registratie van Henri in het Vreemdelingenregister van Amsterdam staat heel veel informatie gekrabbeld. In die gegevens is sprake van zijn diverse woonadressen in Amsterdam, de geboorte van drie kinderen en het reizen van de familie. Volgens zijn Amsterdamse archiefkaart waren er echter vier kinderen: Carolina, René, Dorothea en Bernard. Dorothea is niet te vinden in de vreemdelingenregistratie van Henri, en dat komt waarschijnlijk omdat zij vroegtijdig in Straatsburg overleden is. Haar naam, geboortedatum en overlijden is wel vermeld op de gezinskaart van Henri.

Henri en Esther waren reislustig. In 1915 was Henri tijdelijk in Amsterdam en hij keerde ook weer terug naar Duttlenheim. In verband met werkzaamheden voor het Belgische handelshuis in zijde en fluweel, I. et M. Blum aan de Koopliedenstraat 67 in Brussel, verhuisde hij voor een korte periode naar Brussel, naar de Rue du Midi (Zuiderstraat) 111. In april 1920 was hij in Parijs en even daarna is hij vlak voor zijn huwelijk met Esther weer naar Amsterdam gekomen. Henri importeerde stoffen uit België en Frankrijk naar Nederland.

Op de dag na hun bruiloft zijn Henri en Esther naar Parijs gegaan en ze kwamen op 28 mei 1921 weer terug  naar Amsterdam. Op 15 april 1940, enkele dagen voor de capitulatie van Nederland, is het gezin - allen met een Frans paspoort en met de Franse nationaliteit - naar Parijs gegaan, waar Henri werkte aan de Rue du Sentier 22 - van oudsher een straat waar veel textielbedrijven zaten - en de Rue de Turbigo 36.

Henri heeft na de instelling van de Vichy-regering, vanaf 10 juli 1940, ook een periode in de zogenoemde “vrije zone” in Lyon gewerkt (voor Nebon Carle, aan de Rue Royale 31) en in Saint-Étienne. In die periode werkte premier Pétain van Frankrijk met een grote rechtse achterban mee met de Duitse bezetter en werd het noordelijk deel van Frankrijk door de Duitsers gecontroleerd. De “vrije zone” vanaf het midden van het land tot aan het zuiden, bleef (vooral op papier) nog in Franse handen. En de gebieden in de Elzas, waar de ouders van Henri woonden, werden Duits bezit.

De oorlogsperiode is zeker niet aan de familie Kahn voorbijgegaan. De familie heeft de oorlog in Frankrijk overleefd dankzij de inspanningen van de Franse Katholieke kerk in Lyon en Saint-Étienne, en dat heeft hen geholpen om uit de klauwen van de Duitse bezetters te blijven.

Op 12 februari 1946 keerde het gezin weer terug naar Amsterdam, waar zij zes dagen aan de Rijnstraat 118 III hoog verbleven – het voormalige adres van de ouders van Esther en het adres waar haar broer Bernard met zijn gezin nog woonde - om daarna naar de Herengracht 24 huis te verhuizen. Op 13 januari 1953 verhuisden ze naar de gemeente Bergen in Noord-Holland, waar ze aan de Komlaan 20 woonden. Hun oudste dochter Carolina bleef als hoofdbewoner in het huis aan de Herengracht.

Op het adres in Bergen is Henri op 26 januari 1958 overleden. Hij had een bloeiend eigen bedrijf in de textielhandel, waarin zijn oudste zoon René ook werkte. Henri is 65 jaar geworden. Hij was onderscheiden met de Franse ridderorde voor verdiensten in de economie en de buitenlandse handel.

Esther heeft een hoge leeftijd bereikt. Zij is op 22 februari 1989 in Bergen overleden na een verblijf in verpleeghuis Oudtburgh. Ze is 92 jaar geworden.

Het beroep van Henri heeft zich verder doorgezet: werken in de textielhandel en de mode is een rode draad in de familie van Henri en Esther en van de andere familieleden van de familie De Leeuw-Polak gebleken, die tot op de dag van vandaag nog van toepassing is.

Gebaseerd op verhalen van de familie, de indexen in het stadsarchief van Amsterdam en gegevens van de websites WieWasWie en Delpher.