Biografie

Over Helena Henriques de la Fuente en haar man Ruben Velleman.

Helena Henriques de la Fuente was de oudste van de zes kinderen van Jacob Henriques de la Fuente en Benvenida Engers. Zij was op 11 April 1891 in Amsterdam geboren en trouwde daar op 8 April 1915 met de fotograaf Ruben Velleman, die in Groningen geboren was op 11 Januari 1894 als een zoon van Jesajas Ruben Velleman en Aaltje Noort. Voor zover kon worden nagegaan had het paar geen kinderen.

Nadat Helena en Ruben in 1915 waren getrouwd, trok Helena bij haar man in, die toen al in de Nieuwe Tolstraat 85 in Amsterdam woonde. Op 30 November 1915 verhuisden zij naar de Govert Flinckstraat 263 huis. Op dat adres woonde ook Esther Barnstein, de vrouw van Helena’s broer David Henriques de la Fuente. En toen Helena en Ruben op 16 Juli 1923 van de Govert Flinckstraat naar de Amstellaan 87 vertrokken, trok zijn zwager Nathan van Delft daar in; hij was met Sophie Henriques de la Fuente gehuwd was en had twee dochters. Tevens woonden daar óók nog Helena’s broer Hijman, haar oude vader Jacob en de vader van Nathan van Delft, Levie van Delft.

Tussen September 1925 en Maart 1926 hebben Ruben en Helena nog op twee adressen in Den Haag gewoond en na terugkomst in Amsterdam, kwamen zij weer terecht in de Govert Flinckstraat, nu op nr. 310 1e etage. Daarna volgden nog een zes- of zevental verhuizingen maar per 1 Augustus 1940 woonden zij op de Rivierenlaan 8 I in Amsterdam-Zuid.

Ruben Velleman was fotograaf, foto-redacteur en acquisiteur bij het weekblad Het Leven. Hij bezat diploma’s MULO, tekenonderwijs,  reclame-onderwijs en EHBO. Toen Het Leven in 1941 ophield te bestaan, trad Ruben per 1 September 1942 in dienst  als huis- en keukenknecht bij het Centraal Israelitisch Krankzinnigen-gesticht Het Apeldoornsche Bosch in Apeldoorn. Ruben en Helena waren op 8 April 1942 naar Apeldoorn verhuisd en Helena woonde toen op het adres Hoogakkerlaan 71.

Ruben en Helena waren door de Joodse Raad “gesperrt”, wat te maken had met zijn baan bij het Apeldoornsche Bosch. Zij waren voorlopig vrijgesteld van deportatie en hadden hoge vrijstellingsnummers in de serie 94000, behorend tot de eigenlijke Joodse Raad stempels. Toen op 22 en 23 Januari 1943 het Apeldoornsche Bosch door de Duitsers werd leeggehaald en alle patiënten en staf naar Auschwitz werden gedeporteerd, kwamen Ruben en Helena die 22e Januari 1943 in Westerbork terecht.

Vanuit Westerbork zijn zij op 14 September 1943 gedeporteerd naar Theresienstadt met een transport van 305 gedeporteerden. Dit transport met veel Duitse emigranten werd vanwege een overvol Theresienstadt éérst naar Bergen-Belsen gebracht. Op 25 januari 1944 werden 283 van hen naar Theresienstadt overgebracht. Uit het “Gedenkbuch: Häftlinge des Konzentrationslagers Bergen Belsen” blijkt, dat Helena en Ruben gevangenen waren in Bergen Belsen.

Een na-oorlogse notitie op de Joodse Raad kaart van Helena Velleman-Henriques de la Fuente is geeft aan, dat zij op 4 October 1944 vanuit Theresienstadt is doorgestuurd naar Auschwitz. Bij aankomst op 6 October 1944 werd Helena direct in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau vermoord.

Ook Ruben Velleman werd van Thersienstadt doorgestuurd naar Auschwitz, echter al enkele dagen eerder, op 28 September 1944. Ruben is op 30 September 1944 in Auschwitz aangekomen, maar hij is uiteindelijk in het concentratiekamp Dachau om het leven gekomen.

Uit beschikbare documentatie van het Rode Kruis blijkt, (brochure “Auschwitz VI” uit 1952, blz.55-binnenkomende transporten in het KL Dachau Complex) dat er vanuit Auschwitz twee transporten in Dachau zijn binnengekomen: een transport van 8 October 1944, hetwelk op 10 October 1944 is aangekomen en een transport van 18 Januari 1945 vanuit Auschwitz, wat op 28 Januari 1945 in Dachau is aangekomen. Door ontbrekende gegevens is niet echter bekend wanneer Ruben Velleman vanuit Auschwitz naar Dachau is gestuurd en met welk transport. Wel bekend is dat hij daar op 20 Februari 1945 om het leven is gekomen.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Ruben Velleman, archiefkaarten van Helena Henriques de la Fuente en van Ruben Velleman; gezinskaart Den Haag van Ruben Velleman; woonkaart Amsterdam Govert Flinckstraat 263; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Helena Velleman-Henriques de la Fuente en Ruben Velleman; website USHMM/Holocaust Survivors and Victims database; ITA Arolson/transportbewijzen Helene Velleman van 4 Oct. 1844 Thersienstadt-Auschwitz en van Ruben Velleman van 28 Sept 1944 Theresienstadt-Auschwitz; wikipedia website jodentransporten vanuit nederland.nl; de Rode Kruis brochure uit 1952 Auschwitz VI, pagina’s 8, 54 en 120; website openarchieven/Helena Fuente overlijdensakte 1078 BS Apeldoorn d.d. 12-10-1951 en Ruben Velleman overlijdensakte 531uit Apeldoorn van 30-6-1950,

Alle rechten voorbehouden