Verhaal

De familie van Mozes Vos en Maria Polak

Door: Astrid

Foto van de Batavierstraat 89 (uiterst links) tot 101 (uiterst rechts), gedateerd op augustus 1926. De foto is afkomstig uit het archief van de Gemeentelijke Dienst Volkshuisvesting, opgeslagen in de beeldbank van het Amsterdamse stadsarchief.

Het eerste kind van Hijman Manus Polak en Schoontje Barend Roe heette Maria Polak.

Op 22 februari 1888 trouwde Maria met diamantslijper (diamantversteller en diamantklover zijn eveneens als beroep genoemd) Mozes Vos, zoon van sjouwer, werkman, koopman en venter Levie Joseph Vos en Roosje Vreeland uit Amsterdam. Mozes was eerder getrouwd geweest (op 31 december 1884) met werkster Rebecca Vreeland uit Amsterdam, dochter van muzikant Machiel David Vreeland en baker Matje Arie Schelvis. Hij had met haar één kind gekregen: Michel Vos.

De moeder van Mozes Vos, Roosje Vreeland, en de vader van zijn vrouw Rebecca Vreeland, Machiel David Vreeland, waren broer en zus. Mozes koos dus een volle nicht van moederszijde als zijn eerste vrouw.

Mozes Vos en Maria Vreeland woonden na hun trouwdag aan de Batavierstraat 89. Het huwelijk van Mozes met Rebecca Vreeland duurde niet zo lang: iets langer dan een jaar. Op 3 januari 1886, 8 dagen na de geboorte van hun zoon Michel, overleden Rebecca en Michel op dezelfde dag. Het jaar 1886 was geen jaar waarin zich specifiek oplaaiende epidemieën voordeden, maar algemeen bekend is wel dat er zich nog steeds oplevingen van de Aziatische cholera voordeden, waardoor mensen plotseling overvallen konden worden en binnen enkele uren konden overlijden. Het is ook mogelijk dat Rebecca en Michel beiden overleden als gevolg van complicaties bij de geboorte. Er is geen toelichtend materiaal hierover gevonden.

Mozes bleef na het overlijden van zijn vrouw en zoon aan de Batavierstraat 89 wonen, totdat hij met Maria Polak trouwde. Na hun huwelijksdag zijn Maria en Mozes twee maanden aan de Batavierstraat 2 gaan wonen; een adres waar Mozes eerder met zijn ouders en zijn eerste vrouw Rebecca ook had gewoond. Daarna zijn ze onder meer naar de 1e Batavierdwarsstraat 2, de Foeliestraat 9, de Pontanusstraat 31 (Amsterdam-Oost, bij het Weesperpoortstation) en de Uilenburgerstraat 2 verhuisd. Na deze verhuizingen waren er inmiddels drie kinderen van Maria en Mozes.

In totaal kregen ze maar liefst 14 kinderen: Levie, Hijman, Roosje, Schoontje, een tweede Roosje, Betje, Henriette, Emanuel, David, Dina, Joseph, Berta, Jacques en Bernard Vos. Van deze kinderen zijn er vijf vroegtijdig overleden. In maart 1910 verhuisde het gezin naar Hilversum, waar Mozes op 14 augustus van datzelfde jaar overleed. Hij was slechts 46 jaar. Maria is daarna weer teruggekeerd naar Amsterdam, waar zij op 7 oktober 1927 overleed.

Gebaseerd op de indexen van het stadsarchief van Amsterdam en informatie van de websites wiewaswie.nl en familysearch.org.