Biografie

Over Samuel Delden, zijn vrouw Sara Loos en hun drie kinderen Rebecca, Lena en Jacob.

als ook over Eva Wijnschenk-Delden, baby Arnold Wijnschenk en Leentje Delden-Ossedrijver.

Samuel Delden was het achtste van de tien kinderen van Jacob Delden en Leentje Ossedrijver. Hij werd op 23 December 1912 in Amsterdam geboren en hij werd radiomonteur van beroep. Op 10 Mei 1933 trouwde de 20 jarige Samuel met de bontwerkster Sara Loos, de eveneens 20-jarige dochter van Jochem Loos en Rebecca Sarlui, die op 11 April 1913 was geboren. Het echtpaar kreeg drie kinderen, t.w. Rebecca op 17 September 1933, Lena op 15 December 1934 en Jacob op 21 Januari 1937.

Nadat Samuel en Sara waren gehuwd, woonden zij in de President Brandstraat 8 I in Amsterdam-Oost maar verhuisden in Januari 1934 naar de Ben Viljoenstraat 6 II. Op 16 Mei 1936 betrokken zij een woning in de Christiaan de Wetstraat 33 I, wat tevens hun laatst bekende adres in Nederland zou blijken te worden.

De moeder van Samuel, Leentje Ossedrijver woonde na het overlijden van haar man Jacob Delden vanaf October 1929 in de Ben Viljoenstraat 7 II. Echter haar dochter Eva, die op 29 Mei 1941 de tweede vrouw van Hartog Wijnschenk werd, was zwanger van hun gezamenlijke eerste kind en Leentje Ossedrijver besloot om op 25 April 1942 bij Hartog en Eva in te trekken, die woonden op de Amstellaan 62 I in Amsterdam-Zuid.

Hartog Wijnschenk werd echter op 12 October 1942 gearresteerd en Eva en haar moeder bleven achter op de Amstellaan 62 I tot na de bevalling van Arnold Wijnschenk op 18 November 1942. Hartog Wijnschenk werd al op 16 October 1942 gedeporteerd naar “het Oosten” en kwam op 28 Februari 1943 als dwangarbeider in het Poolse Malapane om het leven. Hij heeft zijn zoontje Arnold nooit gekend.

Ook Amsterdamse Joden werden gedwongen te verhuizen. Uit de interne informatie van de Joodse Raad van 13 November 1942 blijkt dat “de autoriteiten in het vervolg ongeveer 10 families per dag aanzeggen, die met hun meubelen naar de Transvaalbuurt moeten verhuizen. Het betreft hier voornamelijk families, woonachtig in de Rivierenbuurt, plan Zuid”. Op 15 October verscheen bovendien een verordening die alle Joden in Judenviertel III (Rivierenbuurt) verplichtte om naar Judenviertel II (Transvaalbuurt) te verhuizen. Makkelijk af te dwingen was dat niet, maar de greep werd sterker en sterker. Met massale razzia’s in vooral de zomers van 1942 en 1943 en een afsluitende razzia in de Transvaalbuurt later in 1943 wisten de Duitsers het overgrote deel van de in Amsterdam samengedreven Joden op de trein naar Westerbork te krijgen en vandaar naar de vernietigingskampen. (bron: Rob Snijders/Ons Amsterdam van 18 Juni 2014).

Eva Wijnschenk-Delden, haar baby Arnold en haar moeder Leentje trokken toen op 5 April 1943 in bij het gezin van Eva’s broer Samuel, die in de Christiaan de Wetstraat 33 I woonde, gelegen in de Transvaalbuurt van Amsterdam.  Op grond van een beschikking van Rauter van 14 Mei 1943, die het Joden verbood om vanaf 21 Mei 1943 zich in de stad Amsterdam op te houden, behalve die met een Sperre-stempel van de Zentralstelle, hebben  Samuel Delden, zijn vrouw Sara Loos en hun kinderen Rebecca, Lena en Jacob Delden en óók de inwonende Eva Wijnschenk-Delden, baby Arnold Wijnschenk en moeder Leentje Delden-Ossedrijver zich op 20 Mei 1943 moeten melden bij de Marechaussee-kazerne aan de Polderweg.

Zij werden vervolgens afgevoerd naar Westerbork waar zij terecht kwamen in barak 55 en op 25 Mei 1943 op transport gesteld naar Sobibor, samen met nog ruim 2850 andere slachtoffers. Bij aankomst op 28 Mei 1943 werden allen onmiddellijk in de gaskamers vermoord. Het totale transport omvatte 2862 mannen, vrouwen en kinderen: er waren geen overlevenden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Samuel Delden, archief- kaarten van Samuel Delden en Sara Loos; woningkaart Amsterdam Christiaan de Wetstraat 33 I; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Samuel Delden, Sara Delden-Loos, Rebecca, Lena en Jacob Delden,  Eva Wijnschenk-Delden, Arnold Wijnschenk en Leentje Delden-Ossedrijver en de wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl.

Alle rechten voorbehouden