Biografie

Het lot van Elisabeth van Praag

Elisabeth van Praag was het tweede kind van Wolf van Praag en Marianne Koopman. Zij werd op 1 Mei 1886 in Amsterdam geboren in gezin waar totaal 9 kinderen geboren werden. Elisabeth was de tweede; haar oudere zuster Rebecca werd op 1 September 1884 geboren maar werd op 1 Februari 1943 in Auschwitz vermoord.

Haar jongere broers die tijdens de Holocaust al dan niet met hun gezinnen werden vermoord waren Isaäc , geboren op 16 Juli 1891, vermoord in Auschwitz op  15 December 1942; Naphtali, geboren op 16 September 1893, vermoord in Auschwitz op 30 September 1942 en Emanuël geboren op 8 October 1899 en die op 16 Juli 1943 in Sobibor werd omgebracht.

Dan is er nog een Isaac geweest, die op 26 Maart 1888 geboren was maar slechts 6 maanden oud werd. Ook een Emanuel, geboren op 16 Mei 1895 werd maar 6 maanden oud. Maar Hartog, geboren op 17 Augustus 1889 overleefde de Holocaust en overleed in 1967. Ook Rachel, die op 26 December 1896 geboren werd, overleefde de oorlog door haar gemengde huwelijk met Gerrit Jimme Brouwer uit Appelscha.

Elisabeth van Praag begon haar werkzame leven als naaister op een mode atelier. Toen zij 30 jaar oud was trouwde zij op 6 Juli 1916 met haar 15-jaar oudere oom Abraham Koopman, die op 8 Juli 1970 in Amsterdam geboren was. Elisabeth en Abraham woonden in Hilversum maar hadden geen kinderen. Abraham was een broer van Marianne Koopman, de echtgenote van Wolf van Praag. Maar het huwelijk van Elisabeth en Abraham hield geen stand en op 20 Januari 1933 werd de echtscheiding uitgesproken in Amsterdam. Abraham Koopman werd op 5 Februari 1943 in Auschwitz vermoord.

Na haar echtscheiding verhuisde Elisabeth op 15 October 1935 van Hilversum naar Amsterdam waar zij inwoning vond bij haar broer Isaäc, die met zijn vrouw Sara Coe in de Scheldestraat 8 woonden en daar filiaal van een boter- en kaashandel van de fa. M.L. de Lange runden.  Zij werd huishoudster en woonde op verschillende adressen in de stad: op 28 Februari 1936 verhuisde zij naar de Kalverstraat 123 en op 19 Mei 1937 naar de Noorder Amstellaan 72 waar zij inwoning vond bij de uit Meppel afkomstige en 18-jaar oudere weduwnaar Salomon Kan.

Elisabeth van Praag heeft mogelijk pogingen ondernomen om aan deportatie te ontkomen; zij werd uiteindelijk op 5 Mei 1944 van haar laatst bekende adres Noorder Amstellaan 72 hs, opgepakt en afgevoerd naar Westerbork, waar zij werd ingesloten in de strafbarak 67. Op 19 Mei 1944 werd zij op transport gesteld naar Auschwitz waar zij na aankomst op 22 Mei 1944 direct in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau werd vermoord.

Bronnen:  het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten Wolf van Praag (1858), Abraham Koopman, Elisabeth van Praag en Philip Hartlooper; archiefkaarten van Elisabeth van Praag, Abraham, Koopman en Salomon Kan; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Abraham Koopman en Elisabeth van Praag en de wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl/19 Mei 1944.

Alle rechten voorbehouden