Hyman en Elisabeth vinden de Antwerpse omgeving te gevaarlijk worden voor Joden. Ze verlaten hun huis in de Van Steenlandstraat 47 en duiken onder in Schaarbeek waar ze een schuilplaats vinden in de Emiel Verhaerenlaan 34. Waarschijnlijk lukt dat via een hulplijn van het verzet. Rebecca Lelie, een zus van Elisabeth, woont met haar negentienjarige dochter Henriette (Jettie) kortbij in de Van Havrelei 17 in Deurne. Een derde Lelie-zus, Sientje, woont ook in de buurt, in de Karel De Preterlei in Borgerhout. Met zijn drieën spreken ze in het voorjaar van 1944 af voor kleine familiereünie op het Schaarbeekse schuiladres. Ondanks alle voorzichtigheid loopt het daar mis. Rebecca met haar dochter Jettie en Sientje met haar dove zoon Hans zijn net op bezoek als de Sicherheitspolizei binnenvalt. Waarschijnlijk zijn ze niet verklikt, maar is het een noodlottig toeval. De onderduikers krijgen voedselbonnen van het verzet en de nazi’s komen dat hulpcircuit op het spoor. Zo komt ook het gezin van Dam-Lelie in hun vizier. De ganse familie wordt opgepakt en Anna van Dam Antwerpen, 1925 overlijdt in 2013 naar de Dossinkazerne gevoerd. Vanuit Mechelen worden ze op 19 mei 1944 gedeporteerd naar Auschwitz met transport XXV. Dat geldt voor alle acht leden van de familie die op die dag in Schaarbeek zijn: Hyman van Dam, Elisabeth Lelie, Anna en Branca van Dam, Rebecca Lelie, Jettie Swaalep, Sientje Lelie en Hans Bakker. Alleen Anna van Dam en haar nicht Jettie Swaalep overleven het uitroeiingskamp na negen maanden vreselijk kampleven. Hoe dat kleine mirakel kan gebeuren, vertellen ze zelf in de documentaire Anna’s stille strijd uit 2009 van regisseurs Tom Linszen en Willy Lindwer. Deze film is onder meer te bekijken op YouTube.
Bron: Struikelstenen in Deurne | Stadskroniek by Cultuur Stad Antwerpen - Issuu