Biografie

Het lot van Lion Mordechai Wagenaar,

Vermoord in Sobibor op 9 April 1943.

Lion Mordechai Wagenaar werd in Frankfurt am Main in Duitsland geboren op 3 Maart 1920 als oudste van de drie kinderen van Alexander Wagenaar en Ella Helena Dzialoszynski, die op 6 December 1918 in Frankfurt am Main getrouwd zijn. Op 3 September 1921 werd daar Berta Helena geboren en op 3 November 1924 kwam Abraham ter wereld.

Het gezin kwam in Augustus 1926 vanuit Frankfurt weer in Amsterdam, woonde op verschillende adressen, waaronder Blasiusstraat 32, Hemonystraat 45 en Meerhuizenplein 14. Op 4 Augustus 1938 betrokken zij een woning in de Zomerdijkstraat 25 1e etage in Amsterdam-Zuid - hetwelk tevens hun laatst bekende adres in Nederland zou blijken te zijn. 

Lion's vader Alexander Wagenaar overleed echter al 2 jaar later, op 31 December 1930 en hij werd op 1 Januari 1931 begraven op de Joodse Begraafplaats te Muiderberg. Zijn moeder Ella verhuisde daarna op 19 Februari 1931 van de Blasiusstraat naar de Hemonystraat 45, waarna de toen nog 11-jarige Lion samen met zijn 6-jarige broertje Abraham op 10 Maart 1931 werden ondergebracht in het Nederlands Israëlitisch Jongensweeshuis Megadlé Jethomiem op Amstel 21 in Amsterdam, waarna Lion's moeder Ella als pensionhoudster in haar en dat van haar dochter Berta's levensonderhoud voorzag.

Lion kon tot zij 18e verjaardag in het Joodse Jongensweeshuis verblijven, d.w.z. tot Maart 1938 waarna hij in de Zomerdijkstraat 25 I kwam wonen bij zijn moeder en zus. Zijn broertje Abraham bleef óók tot zijn 18e verjaardag in het Joodse Jongensweeshuis; tijdens de verplichte registratie van alle Joden in Nederland in 1941 werd hij  bij de Joodse Raad nog geregistreerd op het adres Amstel 21, wat in 1942 gewijzigd werd in Zomerdijkstraat 25 I. 

Uit de Amsterdamse Politierapporten, wijkbureau Pieter Aertsstraat blijkt, dat Lion Mordechai Wagenaar op 10 Februari 1943 door twee agenten werd gearresteerd, die dienst deden bij de hondenbrigade, en hem vanuit de Waalstraat om 21 uur op het politiebureau binnenbrachten. Het rapporet luidt:  "Lion Mordechai Wagenaar, geboren te Frankfurt am Main, bontwerker van beroep, wonende Zomerdijkstraat 25 één hoog alhier. Hij wordt verdacht van het vervalsen van een persoonsbewijs, bevond zich na 20 uur op de openbare weg, is jood en droeg geen ster. Hij blijft ter beschikking van bureau Joodse Zaken" waar hij de volgende dag om 10.15 uur naartoe overgebracht werd.

Notities op zijn Joodse Raad registratiekaart geven aan dat Lion Mordechai Wagenaar vervolgens werd overgebracht naar de gevangenis en op 19 Februari 1943 naar het concentratiekamp Vught. Hij verbleef daar tot begin April en werd toen doorgestuurd naar het JDL (Juden Durchgangs Lager) Westerbork waar hij met zijn bagage in barak 57 terecht kwam (en niet in de strafbarak 67). Maar enkele dagen daarna, op 6 April werd hij wél op z.g. straftransport gesteld naar Sobibor waar Lion Mordechai Wagenaar bij aankomst op 9 April 1943 direct in de gaskamers werd vermoord. 

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaat Alexander Wagenaar; archiefkaarten van Lion Mordechai Wagenaar, Abraham Wagenaar, Berta Helena Wagenaar en Ella Helena Dzialoszynski; Byzondere Registers/Lion Mordechai Wagenaar en Abraham Wagenaar/verpleegden Ned. Israëlitisch Jongensweeshuis Amstel 21; website Joods Amsterdam/Megadlé Jethomiem; Amsterdamse woningkaarten van Hemonystaat 45, Meerhuizenplein 14 en Zomerdijkstraat 25; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Lion Mordechai Wagenaar; boek "Vernietigingskamp Sobibor," door Jules Schelvis, 2e druk inclusief transportlijsten/transportlijst 6 April 1943 Häftlinge en de overlijdensakte 588 uit het A-register 8-folio 100 d.d. 27 Januari 1950, opgemaakte door de gemeente Amsterdam.

Alle rechten voorbehouden