Biografie

Het lot van de drie dochters van Emanuel Mossel, hun mannen en hun tante Petronella Wonder.

Na het overlijden van hun moeder Jansje Wonder en het vertrek van hun vader Emanuel Mossel naar Antwerpen in 1923, bleven de dochters Elisabeth, Alida en Hendrika Mossel, alsmede hun tante Petronella Wonder achter in de Nieuwe Kerkstraat 15  in Amsterdam.

De oudste dochter Elisabeth werd op 19 November 1923 hoofdbewoonster van een nieuwe woning op het Therese Schwarzplein 7. Haar zussen Alida en Hendrika en tante Petronella verhuisden mee en in Februari 1931 verhuisden allen opnieuw mee naar huisnummer 17.

Intussen was Hendrika Mossel, kleermaakster van beroep, op 28 October 1925 in het huwelijk getreden met de kellner Izaak Gaarkeuken, een zoon van Machiel Gaarkeuken en Kaatje Mouwes. Na het huwelijk trok ook Izaak Gaarkeuken in op het Therese Schwarzplein 7 en verhuisde in 1931 ook mee naar nr. 17. En op 3 September 1934 verhuisden allen van het Therese Schwarzplein naar de Eemstraat 34 I.

In Januari 1937 vertrokken Hendrika Mossel en haar man Izaak Gaarkeuken naar een eigen woning in de Rijnstraat 37 III, ruim een half jaar later naar de Van Woustraat 245 I en per 10 Januari 1938 naar de Govert Flinckstraat 289 I.   

Intussen was ook Alida Mossel op 29 September 1937 in het huwelijk getreden met Salomon Kloot. Zij vertrok met haar man naar de Vrolikstraat 303 III waar de familie Kloot, de ouders van Salomon woonden. Maar op 3 Januari 1939 verhuisden Alida en Salomon Kloot naar de Saffierstraat 41 I en op 23 Mei 1940 naar de Kribbestraat 33 hs.

Nadat zowel Hendrika als ook Alida met hun echtgenoten een eigen woning betrokken hadden, bleven Elisabeth Mossel en haar tante Petronella Wonder in 1937 beiden achter op het adres Saffierstraat 41 II. Hendrika’s echtgenoot Izaak Gaarkeuken werd echter op 4 Augustus 1939 afgeschreven uit Amsterdam naar Het Apeldoornsche Bosch in Apeldoorn waarop Hendrika vervolgens op die datum weer verhuisde naar de Saffierstraat 41 II.

In de nacht van 21 op 22 Januari 1943 werden ongeveer 1100 Joodse patiënten en een deel van het verplegend personeel van de psychiatrische inrichting Het Apeldoornsche Bosch naar Auschwitz gedeporteerd. Bij aankomst op 25 Januari 1943 worden de patiënten en het meegekomen personeel waaronder ook Izaak Gaarkeuken, direct vermoord.

Alida’s echtgenoot Salomon Kloot werd op 11 November 1942 tijdens de razzia bij Hollandia Kattenburg opgepakt en afgevoerd via de Scheveningse gevangenis naar Auschwitz. Vermoedelijk door ontbering en ziektes is hij uiteindelijk op 28 Februari 1943 om het leven gekomen.

Elisabeth Mossel  en Hendrika Gaarkeuken-Mossel werden op 14 Januari 1943 vanuit Amsterdam afgevoerd naar het concentratiekamp Vught en verbleven daar in barak 33B. Op 8 Juni werden zij beiden via Westerbork gedeporteerd naar Sobibor, en bij aankomst op 11 Juni 1943 direct vermoord.

Alida Kloot-Mossel werd vanuit Pension Cohen op het Daniel Willinkplein 9 op 17 Juli 1943 naar Westerbork afgevoerd en op 20 Juli naar Sobibor gedeporteerd, waar zij bij aankomst op 23 Juli 1943 werd vermoord.

Petronella Wonder wordt op 26 Januari 1943 naar Westerbork afgevoerd en op 29 Januari op transport gesteld naar Auschwitz. Daar wordt zij bij aankomst op 1 Februari 1943 vermoord.

Bronnen o.a.: Stadsarchief Amsterdam, archiefkaarten van Elisabeth, Alida en Hendrika Mossel; archiefkaarten van Salomon Kloot, Izaak Gaarkeuken en Petronella Wonder; gezinskaart Emanuel Mossel en Hartog Kloot; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Elisabeth Mossel, Alida Kloot-Mossel, Hendrika Gaarkeuken-Mossel, Salomon Kloot, Izaak Gaarkeuken en Petronella Wonder.

Alle rechten voorbehouden