Biografie

Over Bertha Wagenhuizen en haar man Mozes Abram.

Bertha Wagenhuizen werd geboren op 24 Juli 1888 in Amsterdam als jongste van de acht kinderen van Jacob Wagenhuizen en Rebecca Witmond.  Haar andere broers en zussen waren Rachel (1874, Morris (1876), David (1877), Barend (1879), Simon (1881), Bella (1882), allen geboren in Londen en Eva (1886) die in Amsterdam geboren is.  Haar broer Barend en zuster Bella overleden al voor de oorlog maar alle anderen zijn tijdens de Holocaust vermoord.

Bertha Wagenhuizen trouwde op 18 januari 1922 in Zaandam met Mozes Abram, een zoon van Isak Abram en Hanna Goudsmit. Zij woonden op de Nieuwe Achtergracht 22 I in Amsterdam en voor zover bekend hadden Bertha en Mozes geen kinderen. 

Ook Mozes Abram werd geboren in een groot gezin met in totaal tien kinderen, waarvan alleen zijn zus Sophia de oorlog heeft overleefd, hoewel zij niet lang na afloop van de oorlog op 3 Augustus 1946 in Amsterdam overleden is. Van zijn andere broers en zusters werden Schoontje, Lea, Sara, Simon Abraham en Marianne op 10 September 1942 in Auschwitz vermoord. Zijn zus Esperance werd op 23 Juli 1943 in Sobibor vermoord en zijn oudste broer Aäron kwam op 31 December 1944 in het Extern Kommando Orianienburg om het leven.

Mozes Abram was rabbinaal opzichter brood en banketbakkerijen voor de Nederlands Israelitische  Hoofdsynagoge sinds 1913 en vanaf 1942 werkzaam voor de Joodse Raad bij de afdeling brooddistributie. Daardoor waren hij en zijn vrouw Bertha uit hoofde van zijn fuctie  “gesperrt bis auf weiteres”.   

Uit Ondergang deel I, 1965, blz. 370-372 door Dr. J. Presser: Op vrijdag 21 mei 's ochtends om 10 uur deelde Aus der Fünten aan Asscher, Cohen en Sluzker mede, dat 7000 personen van het Joodse-Raad-personeel, door de Joodse Raad ‘vrijgegeven’, dienden te vertrekken: bedenktijd 20 minuten. Na hun protest verwees Aus der Fünten hen naar Lages, die hun mededeelde (in tegenwoordigheid van Aus der Fünten en Blumenthal), ‘dat wij de opdracht hadden op te volgen en dat, zo dit niet geschiedde, er maatregelen zouden worden genomen, waarvan de Joden in Nederland nooit gedroomd hadden’. Ook hier protest: vergeefs. De opdracht luidde: zelf deze mensen aan te wijzen. Op dinsdagavond, 25 mei, moesten de 7000 verschijnen (waaronder dus ook Mozes Abram en zijn vrouw Bertha Wagenhuizen).

Bertha en Mozesa werden die 25e Mei 1943 afgevoerd naar Westerbork, geregistreerd  en moesten verblijven in barak 62. Op 1 Juni werden beiden op transport gesteld naar Sobibor waar zij bij aankomst aldaar op 4 Juni 1943 onmiddellijk werden vermoord.

Bronnen: Stadsarchief Amsterdam, archiefkaart Bertha Wagenhuizen en Mozes Abram, gezinskaart Isak Abram; website zoekakten.nl, geboorteakte Bertha Wagenhuizen 1888, register 8, folio 84, nr. 8198; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Bertha Wagenhuizen en Mozes Abram en “Ondergang” deel I, 1965, blz. 370-372 door Dr. J. Presser.

Alle rechten voorbehouden