Isaac Speelman was een zoon van Koopman Speelman (soms ook Karel genoemd) en Judith Kan. Hij was geboren op 10 November 1891 in Amsterdam en had nog een oudere broer Jacob Abraham uit 1890 en twee zusters, Elizabeth uit 1893 en Saartje uit 1899. Zijn moeder overleed echter al in 1912 en zijn vader hertrouwde op 12 Juli 1916 in Zaandam met Rebecca Lopes Quiros, een dochter van David Lopes Quiros en Sara de la Fuente. Zij was geboren op 14 September 1875.
Zijn broer Jacob Abraham trouwde in 1913 met Alida Blits en zij hadden twee kinderen, die in Auschwitz werden vermoord en de ouders in Sobibor. Zijn jongste zus Saartje trouwde in 1922 met Salomon Simon van Kollem en hadden vier kinderen. Zij werden ook allen in Auschwitz vermoord. Isaac’s zus Elizabeth trouwde met Lodewijk Sarlouis en beiden hebben de Holocaust overleefd. Isaac Speelman zelf en zijn vrouw Esther van West werden ook in Auschwitz vermoord.
Isaac Speelman was brilliantslijper van beroep. Hij werd in 1906 toegelaten als leerling bij de ANDB en was leerde het vak bij zijn vader Karel Speelman bij de Gebr. Boas. Hij legde zijn proeve van bekwaamheid af bij J.J. Ascher en per 30 April 1909 werd hij ANDB-lid in vakgroep 2 (brilliantslijpen). In 1922 en 1925 werd hij uitgeschreven als lid maar in 1924 en 1925 weer als lid toegelaten. In 1927 werd Isaac als lid weer uitgeschreven toen hij naar Antwerpen vertrok.
Isaac werd op 28 October 1910 als geschikt aangewezen voor de Nationale Militie. Hij woonde toen nog met zijn ouders in de Blasiusstraat 40. Vanaf 30 April tot 15 December 1917 verbleef Isaac in Fort Spijkerboor, gelegen in de Beemster bij het dorp De Rijp, maar of dat te maken had met zijn dienst bij de Nationale Militie en/of de 1e Wereldoorlog, die toen nog niet beëindigd was, is niet bekend.
Eind December 1917 keerde Isaac terug in Amsterdam en woonde toen in de Graaf Florisstraat 21 3e etage. Op 7 October 1920 trad in het huwelijk met Esther van West, een dochter van Salomon van West en Betje Lelie. Esther was geboren op 30 Augustus 1883. Isaac en Esther hadden samen al één dochter, Alida, die al op 1 Juni 1911 in Antwerpen geboren was maar pas tijdens het huwelijk van haar ouders op 7 October 1920 formeel als hun dochter werd erkend.
Vanaf 15 October 1920 woonden zij in de 1e Oosterparkstraat 96 2e etage, verhuisden nog naar de Blasiusstraat 36 en naar de Mauritsstraat 9 en vanaf 1927 verbleef Isaac voor enige tijd in Antwerpen. Nadat hun dochter Alida in 1934 gehuwd was met Jacob Speijer, verhuisden Isaac en Esther op 13 Januari 1936 naar de Marktweg 66 in Den Haag, waar Isaac Speelman zijn brood verdiende als marktkoopman in bont. Nog vóór de officiële echtscheiding van zijn dochter Alida Speelman van Jacob Speijer, verhuisde ook Alida met haar oudste zoon Robert Sem Speijer naar Den Haag, waar zij naast haar ouders op de Marktweg 68 kwamen te wonen.
Isaac Speelman werd door het Haagse Gewestelijke Arbeidsbureau op 24 Juli 1942 tewerkgesteld in het Joodse werkkamp Geesbrug bij Hoogeveen. Echter op de Joodse feestdag Jom Kipoer op 2 October 1942 werden alle Joodse werkkampen op bevel van de Duitsers ontruimd en werden de Joodse dwangarbeiders afgevoerd (lopend en/of per trein) naar Westerbork. De meesten kwam daar tussen 3 en 5 October binnen. Omdat gelijkertijd de Duitsers grootscheepse razzia’s organiseerden, waarbij duizenden Joodse burgers (mannen, vrouwen, kinderen, gezinnen) werden opgepakt en afgevoerd werden naar Westerbork, was de situatie in dat kamp meer dan chaotisch.
In het kader van “gezinshereniging” zoals de Duitsers dat noemden, werden toen ook de gezinnen van Joodse dwangarbeiders opgeroepen en afgevoerd naar Westerbork De bedoeling er van was dat men dan als gezin kon worden gedeporteerd naar de vernietigingskampen in het Oosten. Maar op 5 October 1942 werd een aantekening gemaakt op de Registratiekaart van de Joodsche Raad van Isaac Speelman die luidde: “vrouw ziek – man op te houden”. Dat betekende dat de z.g. gezinshereniging voor Isaac Speelman nog even niet kon doorgaan en Isaac werd gehuisvest in barak 68. De week daarna werd ook nog om een “attest” gevraagd.
De ziekte van Isaac’s vrouw Esther van West leidde er toe dat zij pas half Januari 1943 in het kader van de z.g. gezinshereniging voldoende hersteld was om te kunnen worden afgevoerd naar Westerbork. Zij arriveerde daar op de 16e Januari en werd eveneens in barak 68 ondergebracht, waar zij beiden nog konden “genieten” van hun relatieve vrijheid.
Pas op 23 Februari 1943 werden Isaac en Esther op transport gesteld naar Auschwitz. Het transport omvatte ruim 1100 gedeporteerden en kwam op 26 Februari 1942 in Auschwitz aan, waarna Isaac Speelman en Esther Speelman-van West onmiddellijk in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau werden vermoord. Uiteindelijk waren er van dit transport toch nog vier overlevenden.
Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Koopman Speelman en Isaac Speelman, archiefkaarten van Koopman Speelman en Rebecca Lopes-Quiros, geboorteakte 11944 voor Isaac Speelman; ANDB leerling- en lidmaatschapskaart van Isaac Speelman; Gemeente Archief Den Haag/gezinskaart Isaac Speelman; het archief van de Joodsche Raad, registratiekaarten van Esther Speelman-van West en Isaac Speelman; NIOD Dossier 249-0970 (Joden-Werkkampen)/transport van Isaac Speelman naar werkkamp Geesbrug; website Joodse Werkkampen.nl; website ontruiming Joodse Werkkampen.nl; Wikipedia website Jodentransporten vanuit Nederland.nl; Rode Kruis arhieven/ transporten Westerbork-Auschwitz en de overlijdensakte voor Isaac Speelman C519 uit Den Haag d.d. 10 Februari 1951.