Biografie

Over Michel Walvis.

Gehuwd met Duifje Kat, leefde in Antwerpen in boelingschap met Hendrica van Kreeveld en met Vrouwtje van West.

Michel Walvis, een zoon van Salomon Walvis en Dina Grishaver, was geboren in Amsterdam op 8 Juni 1889. Hij  verdiende zijn brood als marktkoopman in manufacturen. Daarnaast had hij een opleiding gehad bij de ANDB als roosjessnijder (vakgroep 5) en brilliantslijper (vakgroep 2). Op 5 Mei 1906 ving zijn lidmaatschap aan, maar met enkele onderbrekingen vertrok hij op 27 September 1919 voor de tweede keer naar Antwerpen.

Inmiddels was Michel Walvis al op 19 Mei 1909 in Amsterdam getrouwd met Duifje Kat, die daar geboren was op 4 September 1888 als dochter van Salomon Kat en Fanny Cohen Kool. Michel en Duifje kregen twee kinderen die in Amsterdam geboren werden: Dina op 11 Maart 1910 en Samuel op 12 October 1916.

Echter de eerste keer al in Antwerpen op 22 Mei 1913, werd Michel Walvis ingeschreven op het adres Plantijnlei-Oost nr. 96. Daar woonde ook de ongehuwde Hendrica van Kreeveld met twee kinderen: Joseph, geboren op 20 April 1910 en Lena, geboren op 12 Maart 1913. Zij bewoonden daar een gemeubileerde kamer en Michel trok bij haar in en leefde daar met haar in boelingschap als man en vrouw.

Hendrica van Kreeveld, werkvrouw (die doorgaans werkte in de Wipstraat 57), was op 21 Januari 1892 in Amsterdam geboren als dochter van Joseph Isaac van Kreeveld en Leentje Nikkelsberg. Michel’s wettige echtgenote Duifje Kat en zijn dochtertje Dina woonden toen nog in de Jodenhouttuinen 72 in Amsterdam.  

Op 22 Maart 1914 arriveerden ook Duifje-Walvis Kat en dochtertje Dina Walvis in Antwerpen en woonden in de Korte Zalvelstraat 24. Michel Walvis verbleef toen al vanaf 22 Mei 1913 op het adres Plantijnlei Oost nr. 96. Op 16 Mei 1914 werd ook formeel geconstateerd dat Michel Walvis en Hendrica van Kreeveld “als man en vrouw” in boelingschap leefde en zijn wettige vrouw Duifje Kat en zijn kind heeft verlaten.

Duifje Kat diende vervolgens een klacht in bij het Antwerpse Parket jegens haar man, die zij beschuldigt van het onderhouden van een bijzit. Tot een rechtszaak was het toen nog niet gekomen  maar anderzijds berichtte de Antwerpse vreemdelingendienst óók, dat het gedrag van Michel Walvis en Hendrica van Kreeveld nog geen aanleiding  tot klachten of opmerkingen had gegeven.

Michel, zijn wettige vrouw Duifje en dochtertje Dina, keerden in Juli 1914 terug naar Amsterdam, waar zij weer hun oude woning konden betrekken op het adres Joden Houttuinen 72 en waar op 12 October 1916 hun tweede kind geboren werd, genaamd Samuel.

Michel echter was na terugkomst in Amsterdam al snel naar een ander adres in Amsterdam vertrokken; vanaf Maart 1915  woonde hij korte tijd in de Valkenburgerstraat. Hij verhuisde vervolgens om de paar maanden naar opnieuw een ander adres en vanaf eind 1916 woonde hij in de Ben Viljoenstraat 3 in Amsterdam-Oost, waar ook andere familie en schoonfamilie woonden. Vanaf Maart 1915 leefden Michel en Duifje gescheiden van elkaar.

Op 27 September 1919 vertrok Michel als diamantbewerker opnieuw naar Antwerpen. Duifje Kat, die in Amsterdam achterbleef in de Joden Houttuinen 72 en midden jaren 1920 óók verhuisde naar de Ben Viljoenstraat 3, trachtte toen in haar onderhoud te voorzien als marktkoopvrouw. Zij vroeg en kreeg een marktvergunning en stond met haar kraam op de Ten Katemarkt met wollen goederen. Later handelde zij in “ongeregeld” en stond onder meer op de markten Lindengracht en de Westerstraat.

Uit documenten van de Antwerpse Vreemdelingendienst is gebleken, dat Michel Walvis vervolgens  lange jaren in het Franse Straatsburg heeft gewoond en vanaf 11 November 1939 weer in Borgerhout kwam wonen op de adressen Montensstraat 63 en Gitschotellei 299. Vanaf Augustus 1940 leefde hij echter  opnieuw in boelingschap met de ongehuwde Vrouwtje van West, die in Februari 1940 met haar dochter Dina uit Le Havre op de Statielei 111 in Borgerhout gearriveerd was en vanaf Augustus 1940 met haar dochter verhuisde naar de Dodoensstraat 21. Michel Walvis trok toen bij haar in en Vrouwtje en Michel leefden daar samen als man en vrouw op een gemeubileerde kamer.

Verder is gebleken dat Michel Walvis, Vrouwtje van West en haar dochter Dina van West op 27 Augustus 1942 met konvooi VI (6) gedeporteerd zijn naar Auschwitz. Het konvooi omvatte 1000 personen in totaal waarbij tijdens een tussenstop in Cosel, ± 80 km westelijk van Auschwitz 280 mannen tussen 15 en 50 jaar moesten uitstappen om tewerkgesteld te worden in de omliggende werkkampen van Opper Silezië

De overige 720 personen, hoofdzakelijk vrouwen en enkele mannen, werden verder naar Auschwitz vervoerd en kwamen daar aan op 30 Augustus, waar zij allen, waaronder ook Vrouwtje van West en haar dochter Dina van West en ook de 53-jarige Michel Walvis direct na aankomst aldaar in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau werden vermoord.

De Rechtbank van de Eerste Aanleg in Antwerpen heeft na de oorlog vastgesteld bij vonnis nr. 1725 van 26 October 1956 dat Michel Walvis tussen 29 Augustus en 8 September 1942 in Auschwitz is overleden. Middels een vonnis van 9 November 1956, nr. 1782, werd vastgesteld dat Vrouwtje van West en Dina van West eveneens tussen 29 Augustus en 8 September 1942 in Auschwitz zijn overleden.

Bronnen o.a.: ANDB lidmaatschapskaart Michel Walvis; Antwerps Vreemdelingendossier 149632/Michel Walvis; 150493/Hendrica van Kreeveld; Vreemdelingendossier 5782 Borgerhout/Michel Walvis; Vreemdelingen dossier 6055/270396/Vrouwtje v West en 6056/Dina van West; Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten  Salomon Walvis (1867) en Michel Walvis; Archiefkaarten van Duifje Kat, Samuel Walvis, Bloeme van West-van West/Vrouwtje van West (1901), Dina van West (1921) en Hendrica van Kreeveld; website Family Search/geboorte en overlijden Michel Walvis (1889), het Memoriaal van de Deportatie der Belgische Joden/Konvooi 6/blz.23 en een toevoeging van de website door Jair Salomon.

Alle rechten voorbehouden