Al in de Hebreeuwse bijbel speelt het verlangen om terug te keren naar Zion, een andere benaming voor de stad Jeruzalem, een belangrijke rol. Met de opkomst van het Europese nationale denken in tweede helft negentiende eeuw heeft ook het idee postgevat dat het joodse volk een nationale eenheid vormt en een eigen staat zou moeten hebben. Een joodse staat met Jeruzalem als hoofdstad zou naast de inlossing van een bijbelse belofte ook een plek creëren waar joden vrij zouden zijn van vervolging.
Tijdens het Eerste Zionistisch Congres in Bazel in 1897 is, onder leiding van Theodor Herzl, het zionisme tot politieke ideologie verheven. Het Zionistisch Congres wierp zich op als vertegenwoordiger (parlement) van het joodse volk en kon vanuit die positie op hoog politiek niveau lobby voeren. Kleine groepen joodse migranten vestigden zich ondertussen in het toenmalige Palestina.
Zie voor uitgebreide informatie het thema-artikel Zionisme en hachsjara.