Alexander (Alex) Toncman is in juli 1942 opgepakt in Tilburg op de Broekhovenseweg toen hij in een bus zat onderweg naar Bladel. Hij was in gezelschap van Marcus Leib Kupferschmidt en Jonasz Jeret
[Bron: Nieuwsblad vh Zuiden, 30 jan. 1947]
Zijn bedoeling was n.a.w. om vanuit Bladel de Belgische grens over te steken, om zo 'naar Zwitserland te komen om vandaar naar Engeland te gaan. Met zijn vrouw [Johanna Toncman-De Hartog] en pleegkind begon hij in de zomer van 1942 de reis. Zij kwamen niet verder dan Tilburg, waar zij bij een persoonsbewijzencontrole in de bus waarin zij zaten, gearresteerd werden. Zij werden overgebracht naar de gevangenis in Den Bosch. Het bericht van de arrestatie bereikte de familie Toncman pas na een aantal weken. Een van Alex' zusters kreeg toestemming voor een bezoek aan de gevangenis, waar zij alleen haar schoonzuster aantrof. Alex was naar Amersfoort gestuurd; waar het pleegzoontje was gebleven, was niet bekend en is ook later nooit bekend geworden.
In oktober kreeg Mina Toncman van de politie in Oss de mededeling dat haar zoon Alexander in Mauthausen Auf der Flucht erschossen was. Hij was 34 jaar.
Annie Toncman[-de Hartog] kwam op 27 oktober 1942 om in Auschwitz.
[Bron: H.E. Dominicus, Mauthausen. Een gedenkboek, Amsterdam 1995, p. 80.]
Doodstraf geëischt tegen Boersma
(...)
'De Adjudant van Politie J.J. Paas heeft in opdracht van Boersma in Juli 1942 op den Broekhovenseweg de autobus naar Bladel aangehouden en daar uit gehaald de Joden Marcus Leib Kupferschmidt, Jonas Jeret en Alex Tonkman [Toncman].
Paas had zich aanvankelijk verzet tegen de opdracht, doch heeft die tenslotte uitgevoerd. Boerma had de aanwijzing dat de joden zich in de autobus bevonden, telefonisch gekregen van een onbekende. De getuige Pass verklaarde, dat hij, nadat hij de bus had doen stoppen, tot aan het bureau was gevolgd door een persoon die een NSB-speldje droeg.
De 30-jarige Refka Susters [Ryfka Szuster], weduwe van Marcus Leib Kupferschmidt had van den directeur van het Huis van Bewaring van Den Bosch bericht ontvangen, dat haar man was gearresteerd, toen hij op weg was naar de Belgische grens. Zij heeft haar man bezocht, die haar zeide dat Boersma hem onmenschelijk had behandeld. Hij had hem in het gezicht geslagen en toegevoegd: ,,de langste tijd heb je geleefd,'' In September 1942 heeft zij bericht ontvangen dat haar man op 1 September 1942 bij een poging tot ontvluchten in Mauthauzen is neergeschoten. Ook van Jeret en Tonkman [Toncman] is een dergelijk bericht ontvangen.
Boersma ontkent pertinent de Joden te hebben mishandeld.'
[Bron: Nieuwsblad van het Zuiden, 30-01-1947, Dageditie, Nummer 674,
Jaargang 3.]
H. Boersma, commissaris van Politie te Tilburg van 1942 tot 1944. Boersma werd in 1947 in eerste instantie ter dood veroordeeld door het B.G. in Den Bosch. De Raad van Cassatie zette deze straf in 1948 om in 20 jaar gevangenisstraf met aftrek van voorarrest. [Bron: Nieuwe Leidse Courant 05-04-1948, p.1.]
Op 23 februari 2016 werden Stolpersteine geplaatst op het Baljuwplein 66 [voorheen Harddraverstraat 78c] te Rotterdam voor Alexander Toncman en zijn echtgenote Johanna Toncman-de Hartog.
Zie: http://www.loods24rotterdam.nl/stolpersteine