Verhaal

Julius Raphaël Stokvis en Rosalie Cohen

Hoe ze afzonderlijk van elkaar het lot in eigen handen namen.

Door: Jans

Julius Raphaël Stokvis en Rosalie Cohen.

Het stel vestigde zich na hun trouwen in Arnhem, waar in 1916 hun zoon Maurits geboren.
De heer Stokvis had een oliehandel.
Het gezin verhuisde regelmatig: Nieuwstraat 3, Apeldoornseweg 186, Utrechtseweg 154, Burgermeester Weertstraat 86 en tenslotte in 1939 naar Stationsplein 21. 
De heer Stokvis maakte nagenoeg direct na de bezetting door Duitsland een einde aan zijn leven. Hij zag geen andere uitweg en nam daaruit de uiterste consequentie. Hij werd begraven op de Joodse Begraafplaats in Arnhem. Zijn vrouw kon of wilde die stap nog niet zetten maar ze reserveerde wel alvast een laatste rustplaats naast haar man.
Ze dook onder toen de dreiging groter werd. Waarschijnlijk bij de familie Van der Meulen op de hoek van de Amsterdamseweg en de Weg naast Klim en Dal, waar veel meer joodse onderduikers waren. De grote villa werd gevorderd door de Duitsers en ze verhuisden naar een veel kleinere woning op de Hoogkamp, een nog nieuwe wijk in Arnhem-West. De Duitsers kwamen er achter, pakten de onderduikers op en brachten ze bijeen in het Huis van Bewaring. Daar nam een van de gevangenen, mevrouw Stokberg vergif in en overleed.   
Het gif moet ze achter de hand hebben gehouden, misschien wel vanaf mei 1940.
Maurits Lodewijk (Mau) Reichenberger, hoofdvertegenwoordiger van de Joodse Raad in Gelderland, deed een dag later aangifte met de verklaring: “dat op vijf October dezes jaars, vijf uur, dertig minuten, in de gemeente Arnhem is overleden: Cohen, Rosalie, oud eenenvijftig jaren, geboren te Amsterdam, zonder beroep, zonder bekende woon- of verblijfplaats, weduwe van Stokvis, Julius Raphaël, dochter van Cohen, Mozes en van Mok, Roosje, beiden overleden.” 
De heer Mauberger droeg ook zorg voor de begrafenis. Na de bevrijding lieten neven en/of nichten de grafsteen plaatsen voor hun lieve tante waarbij ze ook in liefde hun oom en neef herdenken.   

Bronnen:
DE STILLE SLAG / Joodse Arnhemmers, 1933-1945/ Margo Klijn
www.wiewaswie.nl
het digitaal joods monument
Arnhemse adresboeken