Biografie

Over Leo Stodel en zijn vrouw Martha Katz.

Leo Stodel was geboren op 15 April 1908 in Amsterdam als zoon van Jacob Stodel en Elisabeth van Stratum. Hij had een tweelingbroer Joseph die echter al na drie weken na zijn geboorte is overleden.Hij had nog een oudere zus Alida en hij had een zusje Josephine, die echter al na vier dagen na haar geboorte is overleden.

Leo ging naar school en doorliep zes jaar lager onderwijs, gevolgd door de ULO en twee jaar avondschool. Hij was vrijwilliger bij de Landstorm waar hij tot 18 Januari 1928 aan verbonden was maar de verbintenis werd al op 20 October 1927 beëindigd, waarop hij bij de keuring voor de Nationale Militie als Buitengewoon Dienstplichtig (BD) werd verklaard. Voordat hij gekeurd werd, werkte Leo als magazijnbediende wollen stoffen.

In het jaar 1934 verbleef Leo Stodel van half Augustus tot begin December in Den Helder. Niet duidelijk is of hij toen al iets te maken had met het in de buurt gelegen Joodse werkdorp Nieuwesluis in de Wieringermeerpolder nabij Slootdorp waar jonge gevluchte Joden uit Duitsland en Oostenrijk een agrarische vakopleiding kregen, die ze in staat zou moeten stellen zich te vestigen in Palestina. Tot dan werkte hij als diamantslijper en als winkelbediende. Teruggekeerd in Amsterdam op 10 December 1934 bleef Leo nog als winkelbediende werken maar hij leek zich toen al te willen voorbereiden op een toekomstige emigratie naar Palestina.

De Hachsjara was de opleiding voor het leven in Palestina. De hachsjara was gericht op het leven in een landbouwkolonie, de jongeren die de opleiding volgenden werden Palestina-pioniers of chaloetsiem genoemd. De opleiding bestond uit praktische vaardigheden voor het leven in de landbouw en daarbij ook het leren van Hebreeuws, de voertaal die in het land gebruikt zou gaan worden. Het landbouwvak leerden de jongeren bij boeren over heel Nederland. (bron website JoodsAmsterdam). Zo verbleef Leo Stodel vanaf 22 Januari 1935 in Haaksbergen en vanaf November 1936 in Staphorst en werd “landbouwer”.

Inmiddels had hij al eerder kennis gemaakt met Martha Katz, die op 26 October 1933 uit Regensburg (D) naar Amsterdam kwam en als dienstbode werkte bij Abraham Sons in de Ruyschstraat 76 II, waar op de 3e etage Leo Stodel met zijn ouders woonden. Op 16 December 1936 vertrok  Martha echter naar Den Haag waar zij kwam te wonen in de Johannes Camphuijsstraat 40 in Bezuidenhout-Oost. Vervolgens verhuisde zij na vier maanden naar de Van Lansbergestraat 54 en op 15 Juni 1938 naar de Pletterijstraat 66, het Israelitisch Weeshuis waar zij als “dienstbode en naaister" in dienst kwam.

Martha Katz, die op 19 Januari 1913 in het Duitse Regensburg geboren was als dochter van Meier Katz en Käthchen Schlossberger, trad op 21 Juni 1939 in Den Haag in het huwelijk met Leo Stodel, die toen nog volop in opleiding was als Palestina Pionier. In het vroege voorjaar van 1940 was Leo als boerenknecht werkzaam op de boerderij van de familie Jansen in Hummelo. In die periode nog voordat de oorlog uitbrak, is zijn vrouw Martha Katz een week bij hem op bezoek geweest waarna zij weer terugkeerde naar de Pletterijstraat in Den Haag. Kort na de capitulatie van het Nederlandse leger is ook Leo Stodel uit Hummelo vertrokken en ook teruggegaan naar Den Haag, waar hij als stoker en reparateur in het Israëlitisch Weeshuis aan de slag kon gaan.

In de late avond van 5 maart 1943 deden de Duitse autoriteiten een inval in het weeshuis. Alle aanwezigen, personeel en kinderen, werden hardhandig uit het weeshuis gehaald en gedwongen in te stappen in klaarstaande vrachtwagens en op transport gezet naar Westerbork, waaronder óók Leo Stodel en zijn vrouw Martha Katz, die terechtkwamen in de strafbarak 66. De meeste kinderen en volwassenen werden op 10 maart 1943 doorgestuurd naar het vernietigingskamp Sobibór, waar zij op 13 maart 1943 in de gaskamers zijn omgebracht. (Bron C.Glaudemans/ Joodse Erfgoedroute Den Haag)

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaart Jacob Stodel; woningkaart Ruyschstraat 76 II /Sons; Gemeente Archief Den Haag, gezinskaart Martha Katz; Overlijdensaktes C132 en C142 voor Martha Stodel-Katz en Leo Stodel d.d. 8 December 1949 in Den Haag; website Joods Amsterdam/Hachsjara;  Dr. Corien Glaudemans, Joodse Erfgoedroute Den Haag/voormalig Joods Weeshuis Pletterijstraat 66; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Leo Stodel en Martha Stodel-Katz en de bijdrage van de heer Jansen uit Hoog Keppel/herinnering 1940 aan Leo Stodel op de boerderij van zijn ouders in Hummelo.  

Alle rechten voorbehouden