Biografie

Over Mozes da Cunha.

Gescheiden echtgenoot van Anna Maria Cornelia Verreijdt sinds 1927.

Mozes da Cunha was een zoon van Gerson da Cunha en Debora Gompers. Hij was geboren op 17 October 1893 in Amsterdam en hij was kelner van beroep. Hij trouwde op 1 Maart 1916 in Antwerpen met de 22-jarige Belgische Anna Maria Cornelia Verreijdt, een dochter van Philip Verreijdt en Maria Elisabeth de Buijser. Het echtpaar Da Cunha-Verreijdt kreeg twee kinderen, t.w. Bertha in 1916 die in Groningen werd geboren en in 1918 werd Gerritdina geboren in Amsterdam.

Na het overlijden van zijn vader in 1899, hertrouwde zijn 37-jarige moeder op 21 September 1904 met de 38-jarige weduwnaar van Betje Koort, Israël Sealtiel, een zoon van David Sealtiel en Sara da Souza Pimentel en in 1906 vertrok het echtpaar Sealtiel-Gompers met Mozes da Cunha naar Antwerpen waar zij woonden in de Lange Vanneaustraat 126 en in 1907 woonden zij in de Van Spangenstraat 2 met ook enkele kinderen uit Israël Sealtiel’s eerste huwelijk.

Het huwelijk van Israël Sealtiel en Debora Gompers bleek echter geen stand te houden; op 19 Juni 1916 vertrok Debora  naar Groningen, Kerklaan 103 en werkte daar als kraamverpleegster, maar haar echtgenoot Israël Sealtiel bleef achter in Antwerpen en in Amsterdam. Uiteindelijk werd hun huwelijk op 18 October 1918 door echtscheiding in Amsterdam ontbonden.

In Maart 1916 volgde Mozes da Cunha zijn moeder Debora ook naar Groningen, waar hij met zijn vrouw woonde op de Zuidersingel 10 en waar in November 1916 hun dochter Bertha werd geboren. In October 1917 vertrok zijn moeder vanuit Groningen weer naar Amsterdam, waar zij in de Zwanenburgerstraat 26 een woning kreeg. Ook Mozes kwam met zijn vrouw en dochtertje naar Amsterdam en woonde in bij zijn moeder, waarna zij allen in de stad nog op meer adressen hebben gewoond. Inmiddels was in September 1918 ook het tweede dochtertje van Mozes geboren: Gerritdina.

Ook het huwelijk van Mozes hield geen stand: op 11 November 1927 bleek ook dat huwelijk te zijn ontbonden door een bij verstek gewezen vonnis van de Arrondissements Rechtbank van Amsterdam en wat op 10 Januari 1928 werd ingeschreven in de Burgerlijke Stand van Amsterdam. En toen zijn moeder Debora Gompers op 12 Juli 1928 weer naar Antwerpen vertrok, waar zij woonruimte vond in de Carnotstraat 121, volgden ook Mozes met zijn twee dochters Bertha en Gerritdina naar Antwerpen.

Twee jaar later, op 21 Juli 1930 vertrokken Mozes, zijn beide dochters en zijn moeder weer vanuit Antwerpen naar Nederland, naar Hilversum maar al een maand later woonde Mozes met zijn dochters in Den Haag, Merwedestraat 27. In December van dat jaar verhuisden zij opnieuw naar Hilversum, naar de Kapelstraat 29. In 1933 woonde Mozes en zijn dochters in Amsterdam, in de Gerard Doustraat 230 in Amsterdam, maar in September 1935 vertrokken zij weer naar Den Haag, naar de François Valentijnstraat 91, waar ook de inmiddels 68-jarge Debora Gompers naar toe verhuisd was.

Mozes da Cunha werd op 5 Januari 1943 in den Haag gearresteerd en kwam in Westerbork terecht. Hij zou een “overtreding jegens de bezetter hebben begaan” of om andere redenen zijn opgepakt en werd in Westerbork opgesloten in de strafbarak 66. Op 11 Januari 1943 werd hij met de eerste deportatietrein van 1943 op straftransport gesteld naar Auschwitz. Bij aankomst werd hij als dwangarbeider tewerkgesteld maar het is niet bekend waar hij en in welk “kommando” hij terecht is gekomen, of dat in- of buiten het kamp was, noch is zijn precieze datum van overlijden bekend.

Daarom hebben de Nederlandse Autoriteiten na de oorlog vastgesteld, mede op basis van getuigenissen van overlevenden, onderzoek en overige informatie, dat Mozes da Cunha na 30 April 1943 niet meer in leven zou kunnen zijn. Vervolgens heeft het Ministerie van Justitie opdracht gegeven aan de gemeente Den Haag om voor Mozes da Cunha een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgesteld dat hij op 30 April 1943 in de omgeving van Auschwitz is overleden.

De beide dochters van Mozes da Cunha, Bertha en Gerritdina, hebben echter door hun gemengde huwelijken de Holocaust overleefd.

Bronnen o.a. Antwerpse Vreemdelingen Dossier nr. 200878 image 566-572 voor Mozes da Cunha; Stadsarchief Amsterdam, overgenomen delen voor Mozes da Cunha 1810, Abraham da Cunha 1826, Gerson da Cunha 1861;  Gezinskaarten Amsterdam voor Israel Sealtiel 1866, Debora Gompers 1867 en Mozes da Cunha 1893; Gemeente Archief Den Haag, registraties Bevolkingsregister voor Debora Gompers en Mozes da Cunha; het archief van de Joodse Raad, registratiekaart van Mozes da Cunha en de overlijdensakte uit Den Haag voor Mozes da Cunha nr. C2492 d.d. 20 Juli 1951.

Alle rechten voorbehouden