Verhaal

Over Samuel van Tijn, zijn vrouw Sipora Batavier en hun gezin.

Samuel van Tijn , kleermaker van beroep, was een zoon van Izaak van Tijn en Saartje van Meer. Hij werd geboren op 22 December 1903 in Den Haag en hij trouwde op 11 October 1939 in Amsterdam met Sipora Batavier, een dochter van Salomon Batavier en Naatje Menist. Sipora was op 5 April 1913 geboren in Aarlanderveen en was naaister van beroep. 

De vader van Samuel, Izaak van Tijn moest zijn gezin onderhouden met een uitkering ingevolge de Invaliditeitswet. Hij overleed al voor de oorlog: hij stierf in Hilversum op 13 Maart 1936. Zijn moeder,  Saartje van Meer, werd op 14 Januari 1943 in Auschwitz vermoord. Samuel had drie broers, t.w. Alexander uit 1902, Louis uit 1905 en Joël uit 1908  Alleen hij met zijn vrouw Sipora én een in de oorlog geboren dochter hebben door onderduik de Holocaust overleefd.

Samuel van Tijn en Sipora Batavier trouwden in Amsterdam op 11 October 1939 en zij kregen drie kinderen, t.w. Samuel Louis, Jacques en Ina. Ina werd – vermoedelijk tijdens de onderduik –  in December 1943 in Sassenheim geboren en overleefde met haar ouders de Holocaust. Na de oorlog  werd Jacques in November 1946 in Hoorn geboren en Samuel Louis (doorgaans Sallo genoemd) in Juli 1949 in Utrecht. (Allen zijn inmiddels al overleden).

Samuel woonde op verschillende plaatsen in Nederland, zoals in Deventer, in Hilversum in en als laatste, nadat hij met Sipora getrouwd was, in Amsterdam in de Blasiusstraat 41 III. Sipora woonde in Mijdrecht, voordat zij met haar ouders in Juni 1924 naar Amsterdam verhuisde en op verschillende adressen verbleef. In 1937 betrok zij woonruimte op de Nieuwe Prinsengracht 88 III, haar ouders trokken naar de Iepenweg in Amsterdam. Nadat Sipora en Samuel gehuwd waren verhuisden zij in October 1939 naar de Blasiusstraat 41 III in Amsterdam-Oost, waarop Sipora’s ouders toen van de Iepenweg vertrokken de Nieuwe Prinsengracht 88 III betrokken.

In de beginperiode toen de deportaties net op gang kwamen, werden terugstellingen (uitstel van deportaties) op een ad hoc manier afgehandeld en geadministreerd. Maar gaandeweg had het  vervolgingssysteem behoefte aan een formele gang van zaken. Dit leidde uiteindelijk tot het systeem van de Sperre: een vrijstellingsstempel in het persoonsbewijs, die op voorspraak van de Joodsche Raad door de Zentralstelle werd verleend en waarbij voor de Joodsche Raad een belangrijke administratieve rol was weggelegd. Joden, met een (voorlopig) ‘onmisbare’ functie bij de Joodsche Raad kwamenj in aanmerking voor de Joodsche Raad Sperre. Verder bestond deze groep uit joden, die een belangrijke rol speelden in de Joodse gemeenschap: mensen met religieuze of culturele functies, maar ook middenstanders. (bron: Vermoedelijk op Transport – paragraaf 3.3 Sperres na Juli 1942 blz. 42 door Raymund Schütz.)

Uit de summiere gegevens van hun beider registratiekaarten van de Joodse Raad blijkt overigens wél, dat  zij op 19 Juli 1942 een Bijzondere Vrijstellingen van Deportatie: de "Joodsch Lokaal Sperre" verkregen hadden (Lok-Z en/of Lok-A). Echter toen er steeds meer Joden werden gedeporteerd, en de Duitsers in 1943 Sperres als vervallen verklaarden, toen bleek in de zomer van dat jaar dat al een groot deel van de Nederlandse Joden verdwenen was.  Op enig moment hebben Samuel en Sipora toen al besloten – en met succes –  om onder te duiken; na de bevrijding zijn zij  “opgedoken” in Zwaag, bij Hoorn in Noord Holland. Op 6 Septembe 1945 was hun officiële adres daar Dorpsstraat 208 – Zwaag.

Samuel van Tijn is op 7 Juni 1972 in Utrecht overleden – hij was toen 68 jaar.  Zijn echtgenote Sipora Batavier overleed op 83-jarige leeftijd in Amsterdam op 16 Juli 1996.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten Salomon Batavier en Izaak van Tijn; archiefkaarten van Salomon Batavier, Samuel van Tijn en Sipora Batavier; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Samuel van Tijn, Sipora van Tijn-Batavier en van Ina van Tijn; Publicatie “vermoedelijk op transport” door Raymund Schütz – Vrijstellingen en Sperres en de website van Max van Dam/Stambomen van Nederlands Joodse Families/Samuel van Tijn.