Biografie

Over Alex Salomons en zijn vrouw Gitla Grier.

Wél een "Albersheimverklaring", géén Palestina-certificaat.

Alex Salomons werd op 22 Augustus 1901 in Hilversum geboren als een zoon van Meijer Salomons en Bloeme de Paauw. Na eerst  als beeldhouwer te hebben gewerkt, werd hij alsnog boekhouder, waarmee hij zichzelf en zijn gezin wist te onderhouden maar tijdens de verplichte registratie bij de Joodse Raad in 1941 bleek Alex Salomons als bontwerker te zijn geregistreerd.

Het Amsterdamse toenmalige gezin van Meijer Salomons en Bloeme de Paauw verhuisde eind Mei 1897 met hun zeven kinderen naar de Langestraat 35 in Hilversum. Vader Meijer Salomons handelde in diamanten en ook Alex’ broers Machiel en Philip waren werkzaam in het diamant vak. Het gezin Salomons verbleef in Hilversum tot begin Maart 1916, waar inmiddels nog eens zes kinderen geboren werden. En toen de familie op 7 Maart 1916  terugkeerde in Amsterdam, was Alex Salomons 14 jaar oud.

Teruggekeerd in Amsterdam in 1916 bestond het gezin van Meijer Salomons naast de twee ouders uit nog 13 kinderen, waarvan er zeven in Amsterdam en zes in Hilversum geboren waren. Zij woonden achtereenvolgens in de Zwammerdamstraat, Overtoom 447, Ruyschstraat 13 en op 16 April 1931 verhuisden zij naar de Hunzestraat 11 in  de Rivierenbuurt van Amsterdam-Zuid. 

Alex trouwde op 11 April 1934 in Amsterdam met de in het Poolse Chrzanow geboren Gitla Grier, een dochter van Majer Jakob Grier en Mirjam Frommer, die geboren was op 17 Maart 1908 en het bleek dat het huwelijk kinderloos bleef.  Kort nadat het huwelijk gesloten was vertrokken Alex en zijn vrouw Gitla naar Tel Aviv in het toenmalige Palestina, waar zij tot 23 October 1936 hebben verbleven.  

Na terugkomst in Amsterdam woonden zij slechts enkele weken in in de Roerstraat 28 3e etage maar op 18 November 1936 betrokken zij woonruimte in de Sarphatistraat  169 2e etage bij Hermanus Blom. Daar vertrokken zij  op 4 October 1939 naar de Marnixstraat 366 2e etage, gelegen langs de westelijke grens van de Jordaan in stadsdeel Centrum.

In Juli 1942 volgden oproepen voor de z.g. “Arbeitseinsatz” in Duitsland maar Alex en zijn vrouw Gitla werden door de Joodse Raad op 1 Augustus 1942 “teruggesteld van deportatie”. Vanaf November 1942 bestond de mogelijkheid onder bepaalde voorwaarden via de Joodse Raad een Palestina Certificaat aan te vragen.

Op basis van de handmatige aantekening op hun beider registratiekaart van de Joodse Raad, “Albersheim verklaring”, (een medische verklaring op grond waarvan men kon aantonen lichamelijk geschikt te zijn voor het Pionierswerk), mag aangenomen worden dat Alex en Gitla op enig moment pogingen hebben ondernomen om in aanmerking te komen voor een Palestina-certificaat.

Dat is niet gelukt en op 23 September 1943 werden zij beiden alsnog opgepakt en afgevoerd naar Westerbork, waarna deportatie naar Auschwitz volgde op 16 November 1943. Dit transport met in totaal 995 slachtoffers bleek tevens het laatste transport van dit jaar te zijn  wegens gebruik treinmaterieel voor kerstreces militairen en quarantaine kamp wegens kinderverlamming.

Na aankomst in Auschwitz op 19 November 1943 werd Alex’ vrouw Gitla Salomons-Grier onmiddellijk in de gaskamers van Auschwitz-Birkenau vermoord. Alex Salomons daarentegen werd geselecteerd voor tewerkstelling en kwam na een “quarantaine” van 4 weken  ergens in de omgeving van Auschwitz terecht of in één van de kolenmijnen van Janina of Fürstengrube. Zijn exacte datum van overlijden en plaats bleek niet te kunnen worden vastgesteld.

Mede op basis van onderzoek van het Rode Kruis werd na de oorlog door de Nederlandse Autoriteiten bepaald, dat Alex Salomons na 31 Maart 1944 niet meer in leven kon zijn. Het Ministerie van Justitie gaf toen opdracht aan de Gemeente Amsterdam om voor Alex Salomons een akte van overlijden op te maken, waarin is vastgelegd dat hij op 31 Maart 1944 in Polen is overleden.

Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, gezinskaarten van Meijer Salomons (1863), Majer Jakob Grier en Alex Salomons; archiefkaarten van Alex Salomons en Gitla Grier; Bevolkingsregister Amsterdam/gezin Meijer Salomons naar Hilversum; woningkaarten Amsterdam/Ruyschstraat 13 en Hunzestraat 11 met gezin Meijer Salomons; het archief van het Rode Kruis/transportlijst 23 September 1943 Amsterdam-Westerbork; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Alex Salomons en Gitla Salomons-Grier; website Jodentransporten vanuit Nederland.nl/transport 16 November 1943; Overlijdensakte 143 van 14 Sept.1951 uit register A86-25v voor Gitla Salomons-Grier en Overlijdensakte 479 van 5 Oct.1951 uit register A87-81v voor Alex Salomons.

Alle rechten voorbehouden