Jacob Oudker, de jongste zoon van Hijman Oudkerk en Elisabeth Rokkestikker, was geboren op 13 April 1917. Hij woonde met zijn ouders in de Bilderdijkstraat 71 en was drogist van beroep.
Jacob, doorgaans Jaap genoemd, was in ondertrouw gegaan met Lilly Davids, een dochter van Wolf Davids en Karolina Kahn. Zij was in Arnhem geboren op 19 Juni 1919 en was destijds werkzaam als verkoopster. Tijdens de registratie bij de Joodse Raad in 1941 woonde zij in de Marnixstraat 417 huis in Amsterdam.
Jaap en Lilly werden beiden op 9 October 1943 in Westerbork binnengebracht en ingesloten in de strafbarak 67, na vermoedelijk tijdens onderduik te zijn gearresteerd. Lilly was hoogzwanger en haar kind Ronald werd op 23 October 1943 in Westerbork geboren. Echter al op 4 November 1943 overleed hij daar en werd op 12 November 1943 gecremeerd. De urn met as is op de Joodse begraafplaats in Diemen bijgezet op veld U, rij 13, graf nummer 15. Ronald kreeg de familienaam van zijn moeder: Davids.
Vervolgens vond de afkondiging van het voorgenomen huwelijk van Jacob Oudkerk en Lilly Davids plaats: in Westerbork op 27 November 1943 en in Amsterdam op 4 December 1943. Het huwelijk zou in Westerbork plaatsvinden op 24 December 1943 en de huwelijksakte, die al voor een deel was voorbereid, had nr. 127 gekregen. Die akte zou tijdens de huwelijkssluiting verder worden ingevuld met namen van ouders en getuigen, waarna de akte door ieder dan zou kunnen worden ondertekend.
Echter, uit de al gedeeltelijk voorbereide akte blijkt t.a.v. de ouders van de bruidegom dat de naam van de vader Hijman Oudkerk wordt genoemd, zónder bekende woon- of verblijfplaats; de moeder Elisabeth Rokkestikker is dan al overleden. Uit die akte blijkt t.a.v. de ouders van de bruid , dat de vader Wolf Davids al is overleden en dat de moeder Karoline Kahn zónder bekende woon en verblijfplaats is.
De vader van de bruidegom en de moeder van de bruid bevinden zich in de onmogelijkheid hun wil ten opzichte van dit huwelijk te verklaren, aldus de tekst uit de genoemde huwelijksakte. Om redenen die niet bekend zijn is het huwelijk tussen Jacob Oudkerk en Lilly Davids nooit voltrokken. Op 8 Februari 1944 zijn Jacob en Lilly, beiden ongehuwd, op transport gesteld naar Auschwitz.
Die 8e Februari 1944 schreven zij nog een briefkaart aan Jopie Bonnée, die luidde:
Daar we graag wat verandering van lucht willen hebben ……. gaan we maar voor een poosje met vacantie! We gaan naar Max en Kitty, je weet wel, Jaap’s broer en schoonzus. Wij zijn gezond en maken het best. Hoe gaat het met jullie allen? Vele kussen en groeten aan Jantje & Simon’s vrienden. Wij komen héél spoedig terug!! Houd goede moed, veel liefs van de optimisten, Lilly en Jaap.
Op 8 Februari 1944 vertrok het transport met 1015 gedeporteerden; het transport bestond uit 221 kinderen tot 15 jaar; 222 mannen van 15 tot 50 jaar; 117 vrouwen van 15 tot 40 jaar; 118 mannen boven de 50 jaar en 337 vrouwen boven de 40 jaar. Er waren uiteindelijk 30 overlevenden, 15 mannen en 15 vrouwen.
Bij aankomst in Auschwitz op 10/11 Februari 1944 volgde een selectie, waarbij 268 “zieken” van dit transport terstond zijn vergast alsmede de vrouwen met kinderen tot 15 jaar mannen boven de 50, en vrouwen boven de 40 jaar.
Alle geselecteerde mannen werden vervolgens ± 4 weken in quarantaine gehouden. Van de groep mannen in de leeftijd van 15-50 jaar, waartoe ook de 26-jarige Jacob Oudkerk behoorde, werden enkele mannen naar Monowitz werden afgevoerd, maar de meeste mannen bleven echter in Auschwitz- Birkenau, van waar dan weer enkele kleine groepjes afgevoerd werden naar sub-kampen van het Auschwitz-complex als bij Jaworzno en Hubertushütte, en één man naar Brobek.
Van dit transport zijn óók nog een aantal mannen “überstellt”- d.w.z. overgeplaatst naar locaties buiten het Auschwitz-complex maar het is niet bekend waar zij naar toegebracht zijn. Daarbij moet in aanmerking worden genomen dat er ook nog eens ±100 “vermisten” waren, hetgeen tot de conclusie leid dat er over de lotgevallen van de meeste gedeporteerden zeer weinig bekend is.
Het Rode Kruis heeft na onderzoek vastgesteld, wat in het jaar 1957 is overgenomen door het Nederlandse Ministerie van Justitie, dat Jacob Oudkerk moet zijn overleden op 15 Maart 1945 in Midden Europa. Uit de Rode Kruis publicatie “Auschwitz VI”, bijlage V van Maart 1952 blijkt dat in de z.g. “eindperiode” vanuit het Auschwitz-complex twee grote evacuatie-marsen zijn vertrokken, waarbij route 2 vanuit Gleiwitz vertrok op 19 Januari 1945 en op 9 Mei 1945 arriveerde in Greifenberg, waar de toen nog overlevenden zijn bevrijd.
Gebaseerd op het Rode Kruis onderzoek uit Maart 1952 en mede op basis van zijn vastgestelde datum van overlijden van 15 Maart 1945, zou een voorzichtige en gedeeltelijke reconstructie van het lot van Jacob Oudkerk kunnen zijn dat:
- Jacob Oudkerk na deportatie op 8 Febuari 1944 vanuit Westerbork, op 10 Februari 1944 in Auschwitz aankomt.
- Jacob, behorend tot de leeftijdsgroep 15 tot 50 jaar, 4 weken in quarantaine gaat.
- Jacob op 10 Maart 1944 tewerkgesteld wordt in het Aussenkommando Birkenau bij het “Canada Kommando” (Auschwitz II, v.a. 25-11-1944 Auschwitz III).
- Ten tijde van de grote evacuatietransporten, die tussen 18 en 21 Januari 1945 vanuit het Auschwitz-complex vertrokken, mannen uit het “Canada commando” vanuit Gleiwitz op 19 Januari 1945 te voet zijn “geëvacueerd” naar Greifenberg. Overlevenden van deze evacuatie-mars worden daar op 9 Mei 1945 bevrijd. (bron “Auschwitz VI blz. 17 par 11b –sub 2)
De gevolgde route 2, als vermeld in de publicatie “Auschwitz VI” bijlage V, is de volgende: Vertrek te voet op 19 Januari 1945 vanuit Gleiwitz, vervolgens via Ratibor, Leobschütz, Ziegenhals, Neustadt (Silezië), Reichenau, Frankenstein, Oberlang Bielau, Weiszstein, Peterdorf, Schreiberhau, Fluisberg, Neustadt (Bohemen), Krobsdorf, Bloemendorf, Hirschberg, Löwenberg en Görlitz, met uiteindelijk aankomst te Greifenberg op 9 Mei ‘45.
Rode Kruis onderzoek heeft ook uitgewezen, dat uit diverse verklaringen van gerepatrieerden valt op te maken, dat toen de groepen sub Ilb genoemd het kamp Gleiwitz bereikten, de sub IIa genoemde transporten reeds waren vertrokken en dat toen een selectie heeft plaats gehad in "zwakken" en "gezonden" van de transporten sub Ilb. De ''zwakken" hiervan zouden in de bossen in de omgeving van Gleiwitz zijn geliquideerd.
De hierboven genoemde groep IIa werd te voet naar Gleiwitz geëvacueerd en verder per trein (via Gross Rosen) met als eindbestemmingen de concentratie- kampen Dachau, Sachsenhausen of Mittelbau-Dora, waar respectievelijk is aangekomen op 28-01-1945, 29-01-1945 en tussen 29-01 en 04-02-1945. Vertrek uit Gleiwitz 20-01-1945.
Het zijn echter vooral de voettransporten, die vaak weken.en zelfs maanden onderweg waren, die zeer vele slachtoffers hebben geëist. (uit Auschwitz VI blz. 25). De evacuatie vanuit Auschwitz-complex naar Gleiwitz en vervolgens naar Greifenberg heeft 3 ½ maand geduurd. Onderzoek van het Rode Kruis heeft geleid tot de vaststelling van het overlijden van Jacob Oudkerk op 15 Maart 1945 ergens gedurende de evacuatie. Hij heeft de eindbestemming van de evacuatie naar Greifenberg niet gehaald. Waar hij precies is omgekomen viel niet na te gaan.
Bij beschikking van de Arrondissementsrechtbank van Amsterdam van 17 April 1957 is de aanvulling gelast van de registers van de Burgerlijke Stand van Amsterdam met 24 akten van overlijden, welke reeds zijn ingeschreven op 26 April 1956 ingevolge aangifte vanwege de Minister van Justitie in het register A110-folio 2 t/m 5verso, akten nummers 1 t/m 24, waarvan akte nr. 16 luidt: Op 15 Maart 1945 is in Midden Europa overleden Oudkerk, Jacob, geboren 13 April 1917 te Amsterdam, wonend te Amsterdam, zoon van Oudkerk, Hijman en Rokkestikker, Elisabeth.
Bronnen o.a. het Stadsarchief Amsterdam, archiefkaarten van Jacob Oudkerk en Lilly Davids; het archief van de Joodse Raad, registratiekaarten van Jacob Oudkerk en Lilly Davids; website openarchieven.nl/drents archief/BS 1943/huwelijksakte 127 d.d. 24-12-1943 Jacob Oudkerk x Lilly Davids; website Jodentransporten vanuit Nederland.nl/ transport 8 Februari 1944; Bron website “oorlog in Nijmegen”/Publicatie “Auschwitz V” door het Rode Kruis van December 1953, Hoofdstuk 2 – blz. 16 t/m 20/transport vanuit Westerbork 8 Februari 1944; archief Rode Kruis, publicatie “Auschwitz VI”/blz. 16-18 en bijlage V/de grote evacuatietransporten en de overlijdensakte voor Jacob Oudkerk uit het register overlijdens jaar 1957, register 5, folio 5, akte 16 voor Jacob Oudkerk en eerdere toevoegingen van gebruikers van de website.