Mijn verloren familie – Een hervormde jongen oog in oog met zijn Joodse afkomst
Wekenlang heeft auteur Wayne Dieleman doorgebracht in het Amsterdamse Gemeentearchief. Nauwgezet en stapje voor stapje reconstrueert hij een grote Joodse familie van vlak na 1900. Het zijn arme Joden uit de Amsterdamse Jodenbuurt die zich in leven houden met een beetje ambulante handel. Het nauwgezet bijgehouden Amsterdamse bevolkingsregister helpt Wayne op weg. Het zijn de dossiers van het Burgerlijk Armbestuur die het raamwerk van namen en geboortedatums invullen met belevenissen van echte mensen. Eindelijk krijgt Wayne een scherp beeld van hoe het armmoedige leven van zijn overgrootouders is geweest, hoeveel steun ze kregen, hoe vaak ze verhuisden, of ze netjes waren.
Is dat bijzonder? Zeker als je weet dat Wayne christelijk gereformeerd is en in de Noordoostpolder is opgevoed. Hij weet al een poosje dat hij geadopteerd is, maar sinds kort dat hij eigenlijk Joods is. Dit leidt tot een confrontatie met nieuwe familieleden (vijf broers en een zus) en een bijna manische zoektocht naar zijn Joodse voorouders. Helaas komt hij ook tot de verbijsterende constatering dat bijna alle familieleden in 1942 en 1943 zijn uitgemoord in de concentratiekampen van Sobibor en Auschwitz. In de archieven van Amsterdam kon Wayne hun laatste reis reconstrueren.
Wayne’s zoektocht naar zichzelf en zijn familie leidt uiteindelijk tot een boek en het verschijnen in tv-programma’s. In het boek beschrijft hij ook zijn worsteling met het geloof. Is hij nu christen of is hij joods? Bovenal wil hij zijn moeder één vraag stellen: Waarom? Waarom heeft zij hem en drie andere broers ter adoptie afgestaan en daar nooit over gesproken tegen de oudste drie kinderen die wel thuis mochten blijven. En wie is Wayne’s vader? In het voorjaar van 2011 gaat Derk Bolt, presentator van het televisieprogramma Spoorloos helpen hem te vinden. Waarschijnlijk is het een Amerikaanse officier.
Voor antwoorden reist Wayne naar Israël, en naar concentratiekampen in Polen. In Auschwitz-Birkenau spreekt hij achter crematorium I en II het Kaddish uit, het gebed voor de doden, op de plek waarvan men weet dat er nog as van vermoorde Joden ligt.
Door het stapelen van kiezelsteentjes neemt Wayne afscheid van de grote familie die hij meende gevonden te hebben.
Dit verbijsterende verhaal moest verteld worden en heeft inmiddels al flink wat aandacht getrokken. KRO’s Goudmijn TV schenkt aandacht aan het leven van Wayne; de Joodse Omroep heeft Wayne op zijn zoektocht gevolgd voor een radiodocumentaire; het EO radioprogramma Dit is de zondag brengt ook zijn verhaal; Derk Bolt gaat in Spoorloos proberen Wayne’s vader te vinden.
Ad van Liempt was een van de eersten die gegrepen was door dit opmerkelijke relaas; hij schreef dan ook het voorwoord bij het boek.
