Biografie

Over Judith de Jong-Stad.

Judith Stad was een dochter van Joseph Stad en Elizabeth Scheffer. Zij trouwde met de zoon van Izaak de Jong en Klaartje Polak, Mozes de Jong op 25 Februari 1925 in Amsterdam. Het echtpaar woonde na hun huwelijk op het Van der Helstplein 6 in Amsterdam, waarna nog een aantal verhuizingen volgden totdat zij in Februari 1941 een woning aan de Amstellaan 38 betrokken. Dit was tevens hun laatst bekende adres in Amsterdam. Voor zover kon worden nagegaan hadden Mozes en Judith geen kinderen.

Judith’s  man Mozes werd al op 2 October 1942 vanuit Westerbork gedeporteerd naar Auschwitz; dit transport maakte een tussenstop in het plaatsje Kozel, ± 80 km vóór Auschwitz, waar een aantal mannen tussen 15 en 50 jaar de trein moesten verlaten om als dwangarbeider te worden tewerkgesteld in de omliggende werkkampen van Auschwitz, waaronder ook Mozes de Jong.

Zo belandde Mozes de Jong in het Reichsautobahnlager Annaberg, waar hij op 10 December 1942  om het leven kwam. Hij heeft in Westerbork nog een “Antrag”, een verzoek ingediend bij de “Antragstelle” om uitstel van deportatie te verkrijgen maar dat heeft tot niets geleid. Ook een zelfde verzoek van zijn vader Izaak de Jong en zijn zuster Elisabeth hebben tot niets geleid; zij zijn eveneens op 2 October gedeporteerd en op 5 October 1942 in Auschwitz vermoord.

Judith Stad, naaister van beroep, had echter een legitimatie met nummer C2243 van de Joodse Raad. Zij had geen “Sperre” – zij was niet officieel vrijgesteld van deportatie – maar had een functie als “vrijwillig verzorger”; wat geen recht gaf op een Sperre maar wél op een legitimatie. Door haar werkzaamheden voor de Joodse Raad en haar latere tewerkstelling in het concentratiekamp Vught, moet er toch sprake geweest zijn van uitstel van deportatie.

Al in 1942 werden lijsten samengesteld met de namen van degenen die werden opgeroepen voor de z.g. werkverruiming in Duitsland. Maar Judith Stad werd pas opgeroepen en afgevoerd naar Vught in de nacht van 6/7 Mei 1943, van waar zij op 3 Juli 1943 weer naar Westerbork werd gestuurd. Daar verbleef zij in barak 57, totdat zij op 6 Juli op transport gesteld werd naar Sobibor, waar zij bij aankomst op 9 Juli 1943 onmiddellijk werd vermoord.

Bronnen o.a. Stadsarchief Amsterdam, archiefkaarten van Mozes de Jong en Judith Stad; website wikipedia met Jodentransporten vanuit Nederland en het archief van de Joodse Raad, registratiekaart van Judith de Jong-Stad.

Alle rechten voorbehouden